Tüberküloz Menenjit Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Tüberküloz menenjit, hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gereken ciddi bir rahatsızlıktır. Tüberküloz etkeninin, sinir sistemine bulaşması ve beyin zarının enfeksiyonuna neden olması ile ortaya çıkar.

Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis basilinin insan vücudunda enfeksiyon oluşturması ile ortaya çıkmaktadır. Yaygın olarak akciğer tüberkülozu görülmekte ise de tüberküloz menenjit, 2 yaştan küçük çocuklarda sinsi ilerleyen ve hastalık olan kişide sinir sistemi zararı ya da ölümle sonuçlanan ciddi bir enfeksiyon hastalıklarıdır.

İçindekiler

Tüberküloz Menenjit Nedenleri
Tüberküloz Menenjit Belirtileri
Hastalık Evreleri
Tüberküloz Menenjit Tedavisi
Kaynaklar

Tüberküloz Menenjit Nedenleri

1) Menenjit: Merkezi Sinir Sistemi tüberkülozunun en yaygın görülen biçimidir. Tedavi edilmeyen tüberküloz vakalarının %0,5-2’sinde tüberküloz menenjiti gelişmektedir. Hastalığın ortaya çıkmasındaki en önemli neden, vücuda gitmiş basilin beyin sıvısına, beyin dokusuna ya da omurilik kemiklerine geçmesidir. Küçük çocuklarda postprimer enfeksiyonun, erişkinde ise kronik reaktivasyonun basilleri ile ortaya çıkmaktadır. Yaşlılık, kafa travması, alkolizm, kötü beslenme, HIV enfeksiyonu hastalığı kolaylaştırıcı etmenlerdendir.

2) Tüberkülom: Beyin dokusu içinde, basillerin oluşturduğu derin yerleşimli tüberküllerden köken alan yumuşaklaşmış kese şeklindeki dokulardır. Erişkinlerde bu keseler yüzeyel ve çok sayıdayken, çocuklarda daha iç yerleşimli, tek olarak görülmektedir. Tüberkülom, hiç bir klinik belirtiye neden olmayacağı gibi nörolojik bulgularla da kendini belli edebilir.

3) Spinal tüberküloz araknoidit: Beyin omurilik sıvısının içinde geçtiği omuriliğe yerleşerek, haftalar hatta aylar içinde sinir kökü ve omurilik basısı bulguları, kök kaynaklı ağrı nedeniyle doktora başvururlar.

Kısaca özetlenecek olursa, vücuda giren Mycobacterium tuberculosis basilinin, kan yolu ve lenf yolu ile başka organlara geçerek o organlarda tüberküloz oluşturabilirler. Verem çeşitlerinden tehlikelilerinden biri de menenjit oluşturan veremdir. Hastalık sonucunda sinir sistemi üzerinde sekel bırakabilir, ölümcül olabilir. Kesinlikle hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gereken bir verem çeşididir.

Tüberküloz Menenjit Belirtileri

Hastalarda tüberkülozun genel belirtileri olan (nonspesifik), ateş, iştahsızlık, kilo kaybı, gece terlemesi, kusma, baş ağrısı görülmektedir. Menenjitli hastalarda, fotofobi (gözlerde ışığa duyarlılık), depresyon, davranış değişiklikleri ile tüm belirti ve bulgular birleşince tüberküloz menenjit düşünülmektedir.

Fizik muayenede, ense sertliği, kerning ve brudzinski belirtileri saptanabilir. Bu belirtiler menenjit için spesifik belirtilerdir. Tutulan sinire göre gözlerde sorun ve görme bozuklukları gelişebilmektedir. Hastalık çoğu Akciğer Tüberkülozu ile beraber görülür.

Tanı Nasıl Konur?

Ayırıcı tanısı olarak Beyin Omurilik Sıvısının incelenmesi esastır. BOS incelemesi için omurga kemiklerinin bel kısmındaki 4-5 ya da 5-6 kemiklerinin arasından girilerek steril şartlarda sıvı alınır ve laboratuvarda incelenmek üzere gönderilir. İşleme başlamadan önce hastanın göz dibi ölçümü yapılmalıdır. Eğer göz dibi ölçümünde herhangi bir patolojiye rastlanırsa hastaya işlem uygulanmaz.

Hastalık Evreleri

I. Evre: Bilinç açıktır. Nonspesifik hastalık bulguları, nörolojik bulgu yok.

II. Evre: Menenks tahriş belirtileri, hafif şuur değişikliği, fokal nörolojik bulgu vardır.

III. Evre: Bilinç değişikliği, koma, kasılma, istemsiz hareketler oluşur.

Hastalık tedavi edilmediği taktirde evreler ilerler ve ölümle sonuçlanacaktır. Hastalık tedavi edilse bile, beyinde sinirsel sekeller bırakabilir, özellikle tutulumu olan sinirlerde kalıcı hasarlar oluşabilir.

Tüberküloz Menenjit Tedavisi

İzoniazid, rifampisin, pirazinamid, etambutol, etionamid türevi antibiyotikler BOS’a geçmiş verem hastalığı için tedavi ilaçlarıdır. Antitüberküloz tedavisi 9-12 ay kadar sürmektedir. Beyinse sıvı birikmesi varsa hastaya beyindeki sıvıyı boşaltmak için cerrahi işlem uygulanmaktadır. Alınan BOS sıvısında başka bir enfeksiyon etkenine rastlanmışsa ek antibiyotik tedavisi verilebilmektedir. Verilen antibiyotiklerin dışında, nonspesifik tedaviler uygulanmaktadır.

Hastada ilk evrede ateş çok yüksek değildir. Fakat yükseldiği durumlarda ateş düşürücüler verilebilmektedir.

Kaslarda oluşan nörolojik kasılmaları engellemek, vücudu rahatlatmak için kuvvetli kas gevşeticiler tedaviye eklenebilir.

Tedavi ara verilmeden, doktorun önerdiği dozda ve zamanda alınmalıdır. Doz atlamak, antibiyotiğe ara vermek hastalık etkeninin antibiyotiğe karşı direnç kazanmasına ve tedavinin etkili olmamasına neden olmaktadır.

Tedavi devam ederken belli aralıklarla BOS incelemesi yapılması, tedavinin etkinliği araştırılabilir, etkenin direncinin kültürle incelenerek antibiyotik değişikliğine gidilebilir.