Pulmoner Rehabilitasyon Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Solunum sistemi ile ilgili rahatsızlığı bulunan kişilere uygulana terapi yöntemlerinden birisi pulmoner rehabilitasyondur. Bu tedavi ile kişinin daha sağlıklı bir yaşam sürdürmesi hedeflenir.
Pulmoner Rehabilitasyon Tanımı
Solunum sisteminde meydana gelen işlev bozukluğu ve bununla ilgili rahatsızlıklarda uygulanan tedavi yöntemine pulmoner rehabilitasyon denir. Hastaya göre yapılan plan doğrultusunda hastanın sağlıklı bir şekilde yaşamını sürdürmesi amaçlanır. Solunum ile ilgili rahatsızlık yaşayan hastaların yaşam kalitesini arttırmak ve nefes alışverişini düzene sokmak amacıyla yapılan bu tür tedaviler ile bireyin kendisini psikolojik olarak iyi hissetmesi de sağlanabilmektedir.
İlk olarak Memorial Hastanesi’nde verilen pulmoner rehabilitasyon hizmeti zaman içerisinde Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde hizmete açılmıştır. Uzman fizsyoterapistler tarafından verilen hizmette hastada gelişim gösteren semptomlar yakından incelenmiş ve azaltılmıştır. Hastanın yaşam kalitesini arttırmak ve daha rahat nefes alışverişi sağlamasına yardımcı olmak amacıyla verilen hizmet, birçok hastanın göğüs rahatsızlıklarında önemli adım atmasına yardımcı olmuştur. Aynı zamanda pulmoner rehabilitasyon günümüzde dikkat çeken alternatif tedavi türlerinden birisidir.
Genellikle ilerleyen seviyedeki solunum hastalıklarında uygulanan pulmoner rehabilitasyon, günlük aktivitelerinden uzak kalacak derecede şikayeti olan hastaları kapsamaktadır. İlk aşamada farklı tedavi yöntemleri uygulanır. Çünkü solunum rahatsızlıklarında ilk olarak sorunun kaynağı teşhis edilmelidir. Sadece nefes darlığı şikayeti ile tanı konulmadan pulmoner rehabilitasyona girmek sağlıklı olmayacaktır. Uygulanan tedavi sürecinde uzman hekimler sizi yakından takip edecek ve neler yapmanız gerektiğini en ince ayrıntısına kadar anlatacaktır.
Pulmoner Rehabilitasyon Egzersizleri
Bir insanın normal yaşantısında da sık sık egzersiz yapması gerektiği vurgulanır. Egzersiz yapmak birçok rahatsızlık için uygulanabilecek en uygun tedavi yöntemidir. Pulmoner rehabilitasyon tedavisinde ise hastalara belirli bir egzersiz programı verilir. Hastalar için oluşturulan bu tür programlarda hastayı zorlayabilecek hiçbir egzersiz hareketi bulunmaz. Kolay bir şekilde uygulanan egzersiz hareketlerini belirli periyotlarla tekrarlamalı ve uzman hekime düzenli olarak görünmelisiniz. Aksi takdirde verimli bir çalışma yapmanız mümkün olmayacaktır.
Akciğer hastaları için önerilen egzersiz programları şu açıdan fayda sağlar;
- Kalp ve akciğer fonksiyonlarının sağlıklı çalışması
- Daha az ağrı hissedilmesi
- Kalp sağlığının olumlu yönde etkilenmesi
- Psikolojik olarak kişiyi rahat ettirmesi
- Pozitif ve enerjik hissetirmesi
- Eklem ve kas gruplarının daha verimli ve güçlü hissettirmesi
- Kas kuvvetini ciddi oranda arttırması
Pulmoner rehabilitasyon tedavisinde yer alan uygulamalar ise hem yukarıdaki sonuçları elde etmekte hem de solunum rahatsızlıklarından kurtulmanıza imkan tanır. Bu tedavi yönteminde yapılan uygulamalar dayanıklılık ve kuvvetlendirme uygulamaları olarak iki gruba ayrılır. Dayanıklılık uygulamaları bisiklet sürmek, yürüme bandı kullanmak veya hafif tempoda yürüyüş yapmak vb. şekildedir. Kuvvetlendirme uygulamaları ise uzun mesafe yürüyüş, koşu vb. uygulamaları kapsamaktadır. Aynı zamanda hafif ağırlıklar ile çalışma yapılması bu gruba dahildir.
Pulmoner rehabilitasyon tedavisinde hastanın evde veya uygun noktalarda yürüyüş yapması istenir. Bu hastanın uygulayabileceği periyota göre şekillendirilen bir programdır. Eğer hasta;
- 5 dakika yürüyüş yapabiliyorsa → Günde 3 defa tekrar etmeli
- 10 dakika yürüyüş yapabiliyorsa → Günde 2 defa tekrar etmeli
- 15 dakika yürüyüş yapabiliyorsa → Günde en az 1 defa tekrar etmeli
- 20 dakika ve üzeri yürüyüş yapabiliyorsa → Günde 1 kez tekrar etmelidir.
Hastalar için hazırlanan tedavi programlarında yukarıdaki şablondan kendisine uygun olan sunulur ve bu programı periyodik olarak tekrar etmesi istenir. Programın yanı sıra evde yapılabilecek aerobik egzersiz grubu hareketleri verilmektedir. Bu tür egzersizler metabolizma hızını da ideal seviyeye taşır. Eğer hastanın kuvvetlendirme çalışmalarına ihtiyacı varsa kas grupları ve bacak için kuvvetlendirme çalışmaları önerilir. Kuvvetlendirme çalışmalarında ise daha serbest hareketler ve ağırlık (dambıl) kullanılması önerilir. Bu program yine hastanın yapabileceği düzeyde belirlenir.
Tedavi Merkezleri
Türkiye’de hizmet veren pulmoner rehabilitasyon merkezleri zaman içerisinde birçok il ve ilçede tedavi merkezi olarak yer almıştır.
Pulmoner rehabilitasyon merkezi ve ilgili alanlar aşağıdaki listede yer almaktadır;
Göğüs Hastalıkları ile ilgili hizmet veren hastaneler;
FTR ve Göğüs Hastalıkları ile ilgili hizmet veren hastaneler;
FTR Uzmanı Medikal Direktörlüğü;
Fizyoterapi Yüksek Okulu;