Akciğer Kanseri Sonucunda Oluşan Beyin Metastazı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Akciğer kanserinin beyin metaztası yapması sonucunda uygulanacak olan tedavi planları uzman hekimler tarafından detaylı şekilde hazırlanır. Hastanın planın dışına çıkmadan hareket etmesi gerekir.

İçindekiler

Akciğer Kanseri Metastazı
Teşhis ve Tedavi
Kaynaklar

Akciğer Kanseri Metastazı

Akciğer kanseri metastazı olan kişilerde bu durum ortaya çıktığı zaman ikincil malignite yani beyin kanseri olarak değil, “beyine metastatik akciğer kanseri” olarak düşünülmektedir. Beyin kanseri terimi beyinde, sekonder, malignite yerine birincil olarak ortaya çıkan tümörler için kullanılmaktadır. Beyin bölgesindeki metastazları olan akciğer kanserleri geçmiş dönemde kötü bir prognoza sahiptiler. Kullanılan birçok kemoterapi ilaçlarının tam aksine, bazı hedefe yönelik yapılan tedaviler kan ile beyin bariyerine nüfuz eder ve beyine yayılan akciğer tümörleri ile savaşmaya yardımcı olabilir. Küçük hücreli akciğer kanserine erken evrede tanı koyulması genelde zordur. Herhangi bir tanı konmadan önce beyine yayılabilir. Küçük hücreli olmayan kanserler de beyine yayılabilir. Akciğer kanseri beyin metastazı belli başlı belirtiler ile meydana gelir. Belirtiler akciğer kanseri türüne ve beyinde metastazların nerede yer aldığına göre değişiklik gösterebilir. Akciğer kanseri beyin metastazı belirtileri arasında;

Baş ağrısı
Yorgunluk
Denge kaybı
Mide bulantısı ve kusma
Yürüme zorluğu
Koordinasyon kaybı
Konuşma problemleri
Görme kaybı veya çift görme de dâhil olmak üzere görme değişiklikleri
Periferik zayıflık (vücudun bir tarafında görülür)
Hafıza kaybı
Kişilik değişiklikleri
Nöbetler

Teşhis ve Tedavi

Doktor akciğer kanserinin beyne yayıldığından şüphelenirse, tanısal görüntüler oluşturmak adına X-ışını kullanan bilgisayarlı tomografi veya aynı işlemi yapan bir manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi görüntüleme testlerinin yapılmasını ister. Görüntüleme aracının farklı bir türü, normal hücre metabolizması ile hiperaktif görünen metabolizmaları ayırt edebilen pozitron emisyon tomografisi (PET taraması) ‘ dır. Şüpheli bir lezyon bulunursa ama teşhis kesin değilse, değerlendirme için bir doku örneği elde etmek için bir biyopsi yapılabilir.

Beyin metastazlarının tedavisi konusunda yapılacak işlemler beynin ne kadarının, genel sağlığın ne düzeyde etkilendiğine bağlı olarak değişir. Beyin metastazları yaygın şekildeyse tedavi yaşam kalitesini iyileştirmek adına, belirtileri ve komplikasyonları kontrol altına almak adına yapılır. Metastaz sadece birkaç adetse tamamen ortadan kaldıran lokal tedaviye sık şekilde başvurulur.

Decadron tarzında steroidler beyinde meydana gelen herhangi bir şişmeyi kontrol için kullanılabilirken, antikonvülsif tarzında nöbet ilaçları nöbet vakalarını ve bunların şiddetini azaltabilir. Kanserin bulunduğu yerde genel kanser tedavileri aşağıdakileri içermektedir;

Kemoterapi; birçok kemoterapi ilacı beyin metastazlarının beyin dışındaki toksinleri (kemoterapi ilaçları da dâhil) tutmaya yarayan sıkı bir kılcal damar ağına bağlı kan ile beyin bariyeri sebebiyle tedavisinde etkisizdir. Bunun yanı sıra kemoterapi akciğerlerdeki tümörlerin boyutlarında azalmalara olanak sağlar. Beyinde oluşan yayılmaları sınırlayabilir.

Hedefe yönelik tedavi; EGFR mutasyonları, ALK düzenlemeleri, ROS1 düzenlenmesi ve hedeflenen diğer düzelmeler için ilaçlar bazı durumlarda kan ile beyinin bariyerlerine nüfuz edebilir. İlaçların kullanımı belli başlı yan etkilere de sebep olabilir. Yapılacak olan tedaviler ile beyinde var olan yayılmalar sınırlanır.
İmmunoterapi; akciğer kanseri tedavisi adına onaylanan immünoterapi ilacı, beyin metastazlarını azaltması konusunda umut vaat etmektedir.

Beyin metastazlarında yaygın metastazları tedavi etmek adına kullanılan tedaviler;

Tüm beyin radyoterapisi; beyin metaztazı birkaç taneyse geleneksel olarak tüm beyin radyoterapisi önerilebilir. Beyin metastazları ile semptomları olan hastalar veya komplikasyon riski altındaki hastalar için tam beyin radyasyonu sağlıklı bir seçenek olarak kullanılabilir. Ayriyeten kanserin daha fazla yayılmasının önüne geçmek için ameliyat sonrasında da kullanılabilir. Hastalığı iyileştirmek adına kullanılsa da tam beyin radyoterapisi uygulaması yapılan hastaların yüzde 50’sinde semptomlarda belli bir miktar ilerleme gözlemlenmiştir. Ortaya çıkan genel yan etkiler arasında; hafıza kaybı, ciltte döküntü ve yorgunluk yer alır.

Metastaza özgü şekilde kullanılan tedavi seçenekleri;

Stereotaktik radyoterapi: stereotaktik radyocerrahi kısaltması SBRT olarak bilinmektedir. Bu uygulamada beyinin belli bir bölgesine yüksek doz radyasyon verilir. Radyasyon hedef alındığı için ortaya çıkan yan etkiler genelde az şiddetlidir. Akciğer kanseri beyin metastazı ne kadar yaşar kapsamında uygulanacak bütün beyin tedavilerine göre sağkalım oranı daha yüksektir. Radyoterapinin bu uygulaması üç ya da daha az tümörü olan hastalar için kullanılır.
Proton terapisi; proton terapisi stereotaktik radyocerrahi’ye benzer şekilde kullanılır. Beyinde bulunan metastazların ortadan kaldırılması amacı ile yapılır.
Cerrahi; ameliyat daha az kullanılır ama kolay şekilde erişilebilen 1 ya da 2 tümör mevcutsa seçenek olarak kullanılabilir. Cerrahi işlem 1 adet tümörün tamamen çıkarılmasını ya da semptomların hafifletilmesi adına kullanılmaktadır.

Farklı tedavi seçenekleri etkisizse palyatif bakım, terminal tanı ile birlikte stres azaltmak adına kullanılabilir. Bu kapsamda rahatlığı artırmak ve hastanın yaşam kalitesini arttırmak için ağrı kesici ilaçlar, fiziksel terapiler veya tamamlayıcı tedaviler de yapılabilir. Yapılacak olan tedavilerde mutlaka uzman ve sağlık ekibi ile kordineli şekilde hareket etmek çok önemlidir. Bu sayede daha sağlıklı şekilde yaşama devam etmeye olanak sağlanır.