Pulmoner Emboli Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Pulmoner emboli sorunu akciğer oluşan bir pıhtı sıkıntısıdır. Bu sorun kendini belli başlı belirtiler ile ortaya çıkartır. Sorunun mutlaka uzman hekim tarafından tedavi edilmesi gerekmektedir.

İçindekiler

Pulmoner Emboli
Nedenleri
Belirtileri
Tedavisi
Kaynaklar

Pulmoner Emboli

Pulmoner emboli (PE), akciğerde meydana gelen bir kan pıhtısıdır. Pıhtı genellikle bacak, pelvis, kol veya kalpte daha küçük damarlarda oluşur ama bazen pıhtı büyük olabilir. Bacak veya kolların geniş damarlarında bir pıhtı oluştuğu zaman derin ven trombozu olarak adlandırılır. Pulmoner emboli DVT’nin bir kısmı veya tamamı parçalandığında akciğerlerdeki damarlarda ve kan damarlarında kanın içinden geçtiğinde ortaya çıkar. Pıhtının daha fazla devam etmesine izin vermek adına çok küçük olan bir kapta sıkışana kadar küçük damarlara ulaşmaya devam eden akciğerin damarları boyunca ilerler. Pıhtı kanın tamamını veya bir kısmının akciğerin bu bölümüne gitmesini engeller. Bu tıkanmalar akciğerdeki bölgelerin kan akışının kesintiye uğraması ile sonuçlanırken, karbondioksit atığının çıkarılması için hava keselerine verilmesine izin verilmez.

Benzer şekilde, kanın belirli kısımlarına kan bloke olduğundan dolayı oksijen aynı hava keselerinden (perfüzyon) ekstrakte edilemez. Akciğerlerin ventilasyonunu akciğerlerden kan akışı ile eşleştirme işlemi bozulur. Bu da ventilasyon-perfüzyon eşitsizliğini meydana getirir. Başka bir deyişle, akciğer bölgeleri havalandırılır ama atık ürünü karbon dioksitin oksijen ile değiştirilmesi için hiç kan alınmaz. Pulmoner emboli sorunu büyükse, bu büyük bir uyumsuzluk yapar, hasta kanın içine yeterli miktarda oksijen alamaz. Akut olarak kısa nefes alabilir. Bazı durumlarda ise pıhtılar, kan akışının akciğerlere giren kalbin sağ tarafından bloke edildiği kadar büyük olacaktır. Bu anlık ölümle sonuçlanabilir.

Nedenleri

Sorunun bazı risk faktörleri bir kişinin sonunda nihayetinde gevşeyip akciğerlere gidebilen bir kan pıhtılaşması olasılığını artırabilir. Pulmoner emboli oluşma nedenleri arasında;

Hareketsizleşme, bir inme, kırık kemik veya omurilik yaralanması yatakta uzun süre kalınmasına neden olabilir. Bundan dolayı pıhtı oluşumu kollarda veya bacaklarda oluşabilir.
Seyahat, uçakta ya da uzun bir araba yolculuğunda oturmak gibi uzun süreli seyahatler, kanın bacaklarda oturmasına ve pıhtı oluşma riskini artırmasına sebep olur.
Cerrahi uygulamalar
Travma veya yaralanma, özelliklede bacaklarda meydana gelenler
Şişmanlık
Kalp hastalığı
Bacaklardaki kan pıhtısı veya pulmoner emboli öyküsü

Kanın pıhtılaşmasını artıran durumlar arasında da;

Gebelik
Kanser
Östrojen tedavisi ve oral kontraseptifler
Bazı protein ve enzim eksiklikleri

Belirtileri

Pulmoner emboli aynı belirtileri ve semptomları meydana getirmez. Yalnız bazı semptomlar pulmoner embolinin meydana geldiğini göstermektedir. Aşağıdaki belirtiler ve semptomlar görülür;

Göğüs ağrısı, ağrı oldukça keskin ve bıçaklama gibi bir hisle ani şekilde başlar. Derin derin nefes alındığı zaman daha kötü hale gelir.
Özellikle nefes darlığı
Kaygı veya endişe
Öksürük, kuru, ancak kanla ilişkili olabilir.
Terleme
Bayılma

Bu belirtilerden herhangi bir tanesi şişmiş, ağrılı bir kol veya bacağına sahip olan veya daha önce listelenen herhangi bir risk faktörüne sahip olan kişilerde şüphe doğurmaktadır.

Tedavisi

Aşağıdaki tedaviler pulmoner emboliler için sık şekilde kullanırlar;

Oksijen çeşitli yollarla verilir. Biri burun delikleri ucuna yerleştirilen ve burun kanülü olarak adlandırılan boru ile yapılır.
Hasta kişi ciddi düzeyde düşük oksijen seviyelerine sahipse, maskeden daha yüksek oksijen akışı sağlanacaktır.
Hasta kişiler ventilatör tedavisi gerektirecek kadar kısa nefes alabilirler. Büyük bir tüp trakeaya yani nefes borusuna yerleştirilir. Hastaya soluk veren veya destek olan bir ventilatöre bağlanır.
Özellikle şiddetli belirtiler olan hastalarda kan inceltici ilaç verilebilir. Bu doğrudan deriye enjekte edilen veya ağız yoluyla verilir.
Heparin çoğu zaman verilen ilk ilaçtır. Meydana gelen pıhtı oluşumunu durdurmak için çalışır.
Başka bir benzer ilaç enoksaparin veya düşük moleküler ağırlıklı heparin olarak adlandırılır. Bu ilaç deri altından hemen verilir. Her 12 saatte bir uygulanır ama her seferinde bir enjeksiyon gerektirir. Mevcut eğilim pulmoner embolinin tedavisi için düşük moleküler ağırlıklı heparin kullanılır.
Varfarin oral kan inceltici ilaç çoğu zaman heparin ya da düşük moleküler ağırlıklı heparin başladıktan oldukça kısa bir süre sonra verilmektedir. Kan testleri warfarinin kanı yeterince incelttiğini gösterene kadar ilaç devam eder.
Pıhtılaşma engelleyici olan ilaçlar kritik olarak hasta olanlara verilir. Buradaki ama. Akciğerdeki kan damarını tıkayan pıhtıyı parçalamaktır. Bu ilaçlar sadece masif pulmoner emboli, kan basıncı çökmesi, tedaviye cevap vermeyen ciddi derecede düşük oksijeni olan kişilerde kullanılır.
Bazı yaşamı tehdit altında olan kişilerde girişimsel bir radyolog tarafından radyolojik bir ameliyat yapılır. anjiyograma benzer şekilde pulmoner arter içine bir kateter yerleştirilmesi yapılır. Özel kateter tıkanıklığı derhal gidermek adına pıhtıyı parçalar ve emer. Bu uygulamanın yapılıp yapılmaması ile alakalı kararını uzman doktor verir.