Nefes Darlığı Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
Nefes darlığı problemi yaşıyorsanız öncelikle niçin nefes darlığı yaşadığınızı anlamanız gerekiyor. Belirtilerinizin ne zaman ortaya çıktığı, ne kadar sürdüğü, şiddeti ve ne kadar sürede bir tekrar ettiği altta yatan temel sorunu bulmaktaki ilk yol göstericiniz olacaktır.
İçindekiler
Nefes Darlığı Nasıl Anlaşılır?
Bulunduğunuz ortamda nedensiz bir şekilde ortaya çıkan kaygı, endişe gibi duygularla birlikte boğuluyormuş gibi hissediyorsanız, nefes almakta zorlanıyor, tanımlayamadığınız bir panik hali yaşıyorsanız, bulunduğunuz ortamdan çıkma kurtulma isteği ya da kendine alan açma ihtiyacı içindeyseniz nefes darlığının en tipik belirtilerini gösterdiğiniz içindir.
Nefes darlığı bazı kaynaklarda nefes açlığı olarak tanımlanmaktadır. Bu tanım belki de durumu anlatmak için daha uygun bir ifade olabilir. Çünkü nefes darlığı, vücudunuz yeterli oksijeni alamadığı zamanlarda ortaya çıkar. Kapalı alanlarda bulunmak, yoğun bir şekilde dumana maruz kalmak, ağır egzersizler yapmak hatta ağır bir yemek yemek bile daha fazla oksijen ihtiyacı doğurur. Hücrelere yeterli miktarda temiz kan gitmediği durumlarda vücudunuz alarm vermeye başlar.
Bu belirtiler sıklıkla pencere önüne çıktığınız zaman, kısa bir yürüyüşün ardından ya da dinlenme pozisyonuna geçtiğinizde 5 dakika ile 30 dakika arasında kaybolur. Bu anlamda belirtiler, vücudunuzun oksijene açlık duyduğu zamanlarda ortaya çıkar, yeterli oksijenin yeniden alınması ile birlikte kendiliğinden kaybolur.
Peki, yeterli oksijeni aldığınız halde oksijen açlığınız geçmiyor ataklar halinde devam ediyorsa, solunum yollarının daralması ile baş dönmesi, bulantı, kusma, kalp çarpıntısı gibi başka semptomlar varsa ne yapmak gerekir?
Nefes Darlığının Nedenleri ve İlişkili Olduğu Hastalıklar
Nefes darlığınız akut krizler halinde ortaya çıkıyor günde bir ya da birkaç defa tekrar ediyorsa, bu durum bir aydan daha uzun süredir mevcutsa, gece uykunuzdan kaldıracak kadar şiddetli oluyorsa, 3 haftadan uzun süren öksürük- mide bulantısı-göğüs ağrısı-kalp sıkışması gibi başka bulgularla birlikte seyir ediyorsa, şişmiş ayak ve el bileğiniz varsa, 30 dakika dinlenmenin ardından kaybolmuyorsa, oksijen yetersizliğine bağlı olarak cilt renginde değişiklik, dudaklarda morarma, parmak uçlarında sararma görülüyorsa; o zaman en yakın sağlık kuruluşuna giderek gerekli tahlilleri yaptırmanız gerekmektedir. Yaşadığınız sıkıntı altta yatan başka bir hastalıkla ilişkili olabilir.
Amerika’nın önde gelen hastanelerinden Mayo Clinic, acil servislere nefes darlığı şikayeti ile başvuran hastaların büyük çoğunluğunda sorunun kalp ya da akciğerlerdeki bir rahatsızlıktan kaynaklı olabileceğini belirtmiştir.
Bunun dışında kansızlık, solunum borusu üzerinde tümör varlığı, solunum borusu daralması, kalp damarlarından birinin daralması, akciğer kaslarında düzleşmeye bağlı kavite, obezite, susuz kalmaya bağlı olarak gelişen dehidrasyon, hipertansiyon altta yatan diğer nedenler olabilir. Bunlar ancak yapılacak tahliller ve radyolojik görüntüleme ile tespit edilebilir.
Solunum yollarını etkilemesine bağlı olarak oksijen açlığı yaratan kalp ve akciğer hastalıkları şöyledir;
Uzun süreli (kronik) nefes darlığına neden olan kalp ve akciğer hastalıkları |
Kısa süreli (akut) nefes darlığına neden olan kalp ve akciğer hastalıkları |
Astım, Bronşit, Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), Kardiyomiyopati, Pulmoner hipertansiyon, Amfizem, İnterstisyel akciğer hastalığı, Akciğer Kanseri, Kalp yetmezliği, Kalp ritim bozuklukları | Akciğerde bir arterde kan pıhtısı, Akciğer enfeksiyonları, Pnömotoraks, Kalp Krizi |
Üst Solunum Yollarını Bloke Eden Diğer Hastalıklar ve Tedavi Yöntemleri
Nefes darlığı belirtileri kronik kalp ve akciğer hastalıkları dışında yüksek asit içeren endüstriyel bir ürünü yanlışlıkla içmek ya da solumak ile gelişen kimyasal yanıklar, nefes borusu üzerinde tahrişe neden olan çok sıcak gıdalar ve enfeksiyonlar, solunum borusu üzerinde daralmaya neden olan adenomlar, solunum borusunda şişmeye neden olan anafilaktik şok gibi üst solunum yolunu bloke eden durumlarda oluşabilir.
- Alerjik reaksiyonlar ve anafilaktik şok; Akut yani anlık görülen alerjik reaksiyonlar alerjiye neden olan alerjen ile temas durumunda ortaya çıkar. Alerjik reaksiyon solunum yollarını bloke ediyorsa anafilaktik şok olarak adlandırılır. Belirtileri arasında solunum borusu üzerinde şişme, cilt renginde değişiklik, solunum borusu üzerinde şişmeye bağlı olarak gelişen nefes darlığı ve solunum yollarının kapanması, solunum borusunun kapanmasının ardından solunum yetersizliğine bağlı olarak gelişen baygınlık, bilinç kaybı ve ölümle sonuçlanabilir. Anafilaktik şok acil müdahale gerektiren durumlardan biridir. Alerjik nedenlere bağlı solunum yollarında tıkanıklık, kapanma, şişlik görülen hastalarda ilk yardım ekipleri trakeostomi adı verilen acil durum cerrahisi yöntemi ile yeni bir hava yolu açarak yeniden solunumu sağlarlar. Alerjik reaksiyona neden olan durum ortadan kalkana kadar hasta steril oda tedavisi görür.
- Boğaz enfeksiyonları; Viral ya da bakteriyel kaynaklı olabilen enfeksiyonlar ses kısıklığı, boğazda yanma hissi, yutkunma zorluğu, burun deliklerinden tıkanma, mukus artışı, solunum esnasında hırıltı ile kendini gösterir. Erken müdahale de basit antibiyotiklerle tedavi edilebilir. İlerleyen durumlarda ise kronik solunum yolu hastalıklarına neden olarak bademcik ameliyatı gibi cerrahi operasyonlar gerektirebilir.
Kaynaklar
- https://www.nhs.uk/conditions/shortness-of-breath/
- https://www.medicinenet.com/shortness_of_breath/symptoms.htm
- https://www.blf.org.uk/support-for-you/breathlessness/causes
- https://www.mayoclinic.org/symptoms/shortness-of-breath/basics/causes/sym-20050890
- https://acls-algorithms.com/pediatric-advanced-life-support/respiratory-distress-failure/upper-airway-obstruction/