KOAH Hastalığının Nedenleri Nelerdir ? KOAH Nasıl Meydana Gelir ve İlerler ?
Sigara kullanımı, zehirli partiküller ve hava kirliliği gibi çeşitli yollarla hava yollarına nüfuz eden zararlı mikroorganizmaların akciğer bronşlarındaki hava keseciklerini tıkayarak solunum yollarında daralma meydana getirmesiyle oluşan koah daha çok sigara kullanımına bağlı olsa da farklı sebepler de içermektedir. Doğru önlem ve doğru tedaviyle günümüzde koah ile baş edilebilmektedir.
KOAH Nedir ?
Sigara kullanımı, sigara dumanı ve zehirli gazlara maruz kalma gibi çeşitli sebeplerden meydana gelen akciğer deformasyonudur. Çeşitli sebeplerle genellikle geri dönüşü olmayan hasarlarla meydana gelen KOAH solunum problemlerinin ilerlemiş halidir. Hava yollarında daralma meydana getiren hastalık kroniktir. Halen ölüm sebepleri arasında dördüncü sırada bulunan koah ilerleyen zamanlarda üçüncü sıraya yerleşecek kadar çok can kayıplarına neden olmaktadır. Tıpta kronik bronşit olarak da ifade edilen koroner obstruktif akciğer hastalığı uzun süreli ve tekrarlı bir hastalıktır. Kronikleşmiş bronşit parankim harabiyeti ile birleşerek koah’ı meydana getirir. Amfizem olarak da bilinen parankim harabiyeti, sigara veya çeşitli partiküller sebebiyle akciğerdeki hava keseciklerinin deforme olup solunum yetmezliğine yol açması durumu olmakla birlikte hemen hemen tüm kronik obstrüktif akciğer hastalığı hastalarının ortak noktasıdır. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı yalnızca solunum problemleri oluşturmakla kalmayıp psikolojik rahatsızlık,depresyon,beslenme sorunları ve anemi gibi birçok hastalığa da sebebiyet vermektedir. Koah sebebiyle hastaneye yatma, uzun dönemler hastanede kalma, özel ilaç kullanma gibi durumlardan ötürü ekonomik yükü olan bir hastalıktır.
KOAH Oluşumu
Sigara kullanımı, zehirli partiküller ve hava kirliliği gibi çeşitli yollarla hava yollarına nüfuz eden zararlı mikroorganizmalar ak bronşlarındaki hava keseciklerini tıkayarak solunum yollarında daralma ve azalma meydana getirir.Hastalığın oluşumu böylelikle başlamış olur. Bu hastalıklardan korunma yolları risk faktörlerinden uzaklaşarak ve önleme faaliyetleri uygulayarak yapılır. Koah nedeni ve ilgili korunma yolları eğitim ile önlenebilmektedir. Başlarda tek risk faktörü sigara olarak bilinse de son dönemlerde pasif içicilik, mesleki deformasyonlar, toz ve zararlı partikül gibi risk grupları da koah belirtileri ve nedenleri arasına girmiştir. Ayrıca klinik araştırmalar sonucu kalıtsal alfa-1 antitripsin eksikliği de koah nedenleri nelerdir sorusunun cevabı olmuştur.
KOAH Risk Faktörleri
- Pediatrik dönemde FEV1 azlığı
- Sigara tüketimi
- Pasif içicilik
- Hava kirliliği
- Enfeksiyonlar
- Zehirli partiküller
- Zararlı kimyasalları soluma
- Sosyoekonomik seviye düşüklüğü
- Solunum yolları hiperreaktivitesi (Konakçı)
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı risk faktörü grubu ile gelişir ve ilerler. İlerlemenin durdurulması için risk faktörü gruplarının tek tek incelenmesi ve önlenmesi gerekmektedir.
KOAH Hastalığının İlerleme Süreci
Öksürük hali, balgam çıkarma, kanlı balgam, efor dispnesi, yorgunluk ve nefes darlığı ile kendini gösteren hastalık risk faktörleri ve kronik akciğer hastalıklarının nedenleri ve bu hastalıklardan korunma yolları eğitimi ile önlenebilir. Zira bu uygulama yapılmazsa hastalık aynı sebep ve doğrultuda ilerlemeye başlar. Hastalık ilk evre olarak öksürük ile kendini gösterir. Hastalar tarafından kronik akciğer hastalığı zannedilir ve önemsenmezse ilk aşamada tanı koymak zorlaşabilir. İkinci aşma olarak öksürük balgamlı olmaya başlar ve gri-beyaz mukoid tabanlı günlük oluşur. Balgam artışı ve rengindeki değişiklik hastalığın ilerlemesi paralelinde gelişir. İlerleme devam ettikçe öksürük bilinç dışı olmaya başlamakla beraber akciğer nefes darlığı meydana gelir. Nefes darlığı hasta tarafından önemsenmediğinden ikinci aşamadaki tanı da oldukça azdır. Bunların dışında bazen hemoptizi ve ağrılı göğüs şikayetleri de oluşur. İlerleme arttıkça şikayetlerde arttığından solunum belirli bir dönemden sonra hırıltı halini alır. Sonralarında ise kilo kaybı, yeme isteğinde azalma, anoreksi, dikkat eksikliği, depresyon ve anksiyete durumları da eklenerek hastalık ağırlaşmaya başlar. KOAH neden olur sorusunun bir diğer cevabı ise hastalık adayı bireylerin gen yatkınlığıdır. Yatkın ve yakın gen sahibi bireyler risk grubunda olup daha dikkatli olunması gereken kısmı oluşturmaktadır.Bu genlerden bazıları şu şekildedir: Lewis ABO kan grupları, Alfa-1 antitripsin,Vitamin D bağlayıcı protein, Matriks metalloproteinaz-9, B defensin,Tümör nekroz faktör- alfa,Doku metalloproteinaz inhibitörü-2 (TIMP-2). Risk grubu genleri hastalığın ilerlemesinde hız kazandıran faktörler olduğundan ekstra dikkat edilmelidir.
Kaynaklar
- http://www.ahievren.gov.tr/detay.php?id=557&cida=152
- http://www.maltepehastanesi.com.tr/hastalik/36/90/kronik-obstruktif-akciger-hastaligi-(koah).aspx
- http://ankara.baskenthastaneleri.com/saglik-rehberi/oku.php?konu=koah
- http://inonu.edu.tr/tr/416
- http://www.toraks.org.tr/uploadFiles/book/file/3172012103033-2KOAH-Hasta-Kitabi2012.pdf