Akciğer Büyümesi Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Akciğer büyümesi embriyonik dönemde bir akciğer tomurcuğu olarak başlar ve doğum sonrasında çeşitli morfolojik aşamalardan geçer. Akciğer büyümesinin her aşaması, fiziksel, çevresel, hormonsal ve genetik faktörlerin tabi olduğu karmaşık bir süreçtir.

İçindekiler

Sağlıklı Akciğer Gelişimi
Akciğerlerde Görülen Anormal Büyüme Nedenleri
Akciğer Büyümesi Belirtileri
Tetkik ve Tedavi Süreci

Sağlıklı Akciğer Gelişimi

Sağlıklı bir insanda akciğer büyümesi doğum öncesi dönemde başlar ve 11 yaşına kadar gelişimine devam eder. Fetal akciğer sıvısı ve fetal solunum hareketleri, akciğer büyümesinin en önemli belirleyicileri arasındadır. Bu dönemde anne adayının sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımı bebeğin akciğer gelişimini sekteye uğratabilir, doğumsal kusurlara, erken doğuma ya da bebekte anormal akciğer büyümesine yol açabilir. Doğum sonrası dönemde, 1 yaşına kadar bebeklerde öksürük görülmesinin temel nedeni de akciğerlerin doğumdan sonra gelişimine devam etmesi ve yeni ortama uyum sağlamaya çalışmasıdır. Bu süreçte gelişimi etkileyen en önemli unsur çevresel etmenlerdir. Çok tozlu, havasız, kapalı ortamlar solunum sistemi gelişimine zarar vermekte ve ilerleyen süreçte astım, bronşit gibi hastalıkların ortaya çıkmasında önemli rol oynamaktadır. Bu dönemde solunum sisteminin sağlıklı gelişimi için bebeğin bulunduğu oda her gün havalandırılmalı, nemli bir bezle tozu alınmalı, kimyasal içerikli temizlik ürünleri kullanılmamalı ve oda uygun sıcaklıkta tutulmalıdır.

Akciğerlerde Görülen Anormal Büyüme Nedenleri

Kötü huylu tümörler akciğerlerdeki büyümeden sorumlu olabilir.

Doğum öncesi bebek ölümlerinin yüzde 15’i anormal akciğer büyümesinden kaynaklanmaktadır. Gebelik öncesi ve sonrası yetersiz beslenme ve A vitamini eksikliği solunum sistemi gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Yeni doğanlarda atrial septal kusur olarak adlandırılan kalp hastalığı, büyüme hormonlarındaki dengesizlikler, bağışıklık sistemi bozuklukları ve genetik faktörler akciğerlerdeki anormal büyümenin nedenleri arasında sayılabilir. Ayrıca, bebeklerde ve yetişkinlerde enfeksiyona bağlı solunum yolu iltihabı, pulmoner kasların tahribi ve alveol sönmesi en yaygın çevresel nedenler arasında yer alır.

Sigara kullanımına bağlı olarak gelişen amfizem, kronik bronşit ve KOAH gibi hastalıklar akciğerlerde büyümeye neden olurken işlevini azaltır.

Göğüs bölgesine alınan darbeler, yoğun dumana maruz kalmak ve uzun süreler boyunca tozlu ortamlarda çalışmak bu süreci etkilemektedir. Kronik kalp ve damar hastalıkları, kötü huylu tümör varlığı, bronşlar üzerinde gelişen adenomlar, safra kesesinin işlevlerini yerine getirememesi ve siroz gibi hastalıklar alveollerde sıvı birikmesine ve ciğerlerde büyümeye neden olabilir.

Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet ve obezite başlıca risk faktörleri arasında yer alır.

Akciğer Büyümesi Belirtileri

Belirtiler, büyümeye neden olan hastalığa bağlı olarak farklılaşabilir. Hastalık başlangıcında hiçbir belirti görülmeyebilir ya da belirtiler solunum sistemi ile ilgili başka hastalıklarla karıştırılabilir. Genel olarak ilk fark edilen belirtiler aşağıda yer almaktadır;

Nefes darlığı ve solunum yetmezliği,
Göğüs bölgesinde ağrı ve baskı hissi,
Cilt renginde değişiklikler,
Genel halsizlik,
Kalp çarpıntısı,
Baş dönmesi ve ilerleyen süreçte baygınlık,
Mide bulantısı,
Nedensiz kilo kaybı ve bel bölgesinde genişleme,
Tarama testlerinde buzlu cam görüntüsü.

Tarama testlerinde ortaya çıkan buzlu cam görüntüsü erken teşhiste önemli yer tutmaktadır. Büyümenin erken fark edilmediği ya da önemsenmediği durumlarda ölüme varan tehlikeli sonuçlar ortaya çıkabilir. Genelde büyüme tek başına gerçekleşmez başka bir hastalıkla birlikte kombine olarak görülür. Özellikle solunum yolu enfeksiyonlarına sık yakalananlar ve kalp hastaları yılda bir defa genel sağlık kontrolü yaptırmalıdır.

Tetkik ve Tedavi Süreci

Bronşiyal karsinomada anormal hücre büyümesi röntgeni

Tetkik ve tedavi süreci doğum öncesi, çocukluk dönemi ve yetişkinlikte farklı şekillerde gerçekleştirilir. Doğum öncesi amnio infüzyon, ultrason incelemesini kolaylaştırabilir ancak akciğer büyümesini iyileştirmez. Bununla birlikte antioksidan desteği ve A vitamini takviyesinin olumlu yönde etkileri olduğu kanıtlanmıştır. Yetişkinlerde sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımı tedavi sürecini etkilemektedir. Bu yüzden bu ürünlerin bıraktırılmasına yönelik tıbbi destek tedavi süreci içine eklenebilir. Büyümeye neden olan hastalığın türü ve evresine göre farklı yaklaşımlar benimsenmektedir.

Tetkik sürecinde göğüs tomografisi, radyolojik görüntüleme, MR, tam kan sayımı, solunum fonksiyon testi gibi testlerden biri ya da birkaçı istenebilir.

Diyabet, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, obezite, yetersiz beslenme gibi durumlarda ilaç tedavisi ile birlikte diyet uygulamaları tavsiye edilebilir. Bu tarz hastalıklarda yaşam tarzı değişiklikleri olmadan sadece ilaç tedavisi ile etkili sonuçlar görülmez.

Bronşiyal karsinoma ve tümör varlığında radyoterapi, kemoterapi ve tümörleri temizlemeye yönelik cerrahi müdahaleler söz konusu olabilir.

Kalp hastalıklarına bağlı durumlarda kan sulandırıcılar, beta blokerler, vazodilatör adı verilen düzenleyiciler ilaç tedavisinin ana öğelerini oluşturur. İlerlemiş durumlarda kalp kateterizasyonu ve transplantasyon gibi cerrahi yöntemler tavsiye edilebilir.