Akciğer Damarlarında Genişleme Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Akciğer damarlarında genişleme, sıklıkla bir kalp hastalığı ile bağlantılı olarak ortaya çıkan pulmoner hipertansiyon hastalığı ile ilişkilidir. Bu hastalıkta kalp damarlarında daralma görülürken akciğerler üzerindeki basınç arttığında akciğer damarları genişler.

İçindekiler

Akciğer Damarlarında Genişleme Nedenleri
Akciğer Damarlarında Genişleme Belirtileri
- Risk Faktörleri
Teşhis ve Tedavi Yöntemleri
Kaynaklar

Akciğer Damarlarında Genişleme Nedenleri

Akciğer Damarlarında Genişleme Şeması

Akciğerde damar genişlemesi genellikle kan basıncındaki artma ve pulmoner damarlardaki hücre değişikliklerinden kaynaklanır. Pulmoner damar, kalp ve akciğer arasında kan alış verişini sağlayan ana arterlerden biridir. Herhangi bir kalp hastalığı, atardamar duvarında sertleşme, kalınlaşma ve ekstra doku oluşumu kan akış hızında değişikliklere neden olarak zaman içinde akciğer damarlarının genişlemesine yol açar.

Akciğer damarlarındaki genişlemeler 5 başlık altında incelenmektedir:

Pulmoner arter genişlemesi; Genetik yatkınlık, kullanılan bazı ilaçların yan etkileri, yasa dışı uyuşturucu kullanımı, alkol bağımlılığı, doğumsal kalp anomalisi, HIV enfeksiyonu, lupus gibi bağ dokusunu tutan hastalıklar ile birlikte görülür.

Kalp hastalıklarından kaynaklı damar genişlemeleri; Mitral kapakçık, aortik kapak regürjitasyonu, kalp büyümesi ve sol ventrikül yetersizlik ile birlikte görülür. Kalp ritm bozuklukları bu süreci tetikler.

Akciğer enfeksiyonlarına bağlı olanlar; Amfizem, KOAH, pulmoner fibroz ve uyku apnesi gibi hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkar.

Pıhtıya bağlı gelişenler; Pulmoner emboli ve kronik tromboemboli ile birlikte ortaya çıkar. Pulmoner emboli halk arasında kalbin pıhtı atması olarak da bilinen bir akciğer hastalığıdır. Nadiren emboli, kan pıhtısı yerine büyük bir hava kabarcığı ya da yağ topu olabilir.

Eisenmenger sendromu; Konjenital kalp hastalığının bir türü olan eisenmenger sendromu akciğer damarlarını etkileyen ventriküler septal kusurlardan biridir. Sıklıkla doğumsal bir anomali olarak yenidoğanlarda görülür. Bu hastalıkta oksijen taşıyan temiz kan ile kirli kan karışır ve akciğerlere geri döner. Hastalığın ilk bulgusu mavi cilt rengi ile birlikte görülen solunum yetmezliğidir.

Ayrıca sarkoidoz gibi vücudun çeşitli organlarını etkileyen nadir hastalıklar, kazaya bağlı iç kanama, glikojen depo hastalığı gibi metabolik bozukluklar, pulmoner artere baskı yapan tümörler, akciğerde damar genişlemesine neden olan diğer faktörler arasında sayılabilir.

Akciğer Damarlarında Genişleme Belirtileri

Akciğerde damar genişlemesi erken dönemde fark edilmesi çok güç olan bir hastalıktır. Bulgu ve semptomlar aylarca hatta yıllarca fark edilmeyebilir ya da başka hastalıklarla karıştırılabilir. Hastalık ilerledikçe belirtiler ortaya çıkar.

Uzmanlar, kalp hastalığı geçmişi olan kişilerin düzenli olarak genel sağlık kontrollerini yaptırması konusunda uyarı yayınlamışlardır.

Başlangıçta fiziksel etkinlikle birlikte görülen nefes darlığı;
İnatçı karakterli kuru öksürük;
Baş dönmesi, ilerleyen süreçte baygınlık;
Göğüs bölgesinde basınç hissi;
El ve ayaklarda ödem;
Cilt renginde değişiklik ( mavi ve tonları);
Nedensiz olarak kalp ritminde artış.

Risk Faktörleri

Akciğerde damar genişlemesini tetikleyen bazı risk faktörleri şöyledir:

Fazla kilo,
Genetik yatkınlık,
Hamilelikte sigara kullanımı,
Doğum kontrol hapları,
Uyuşturucu ve alkol kullanımı,
Göğüs bölgesine darbe alınması,
Zayıflama hapları,
Kalp yetmezliği,
Yüksek rakımlı yerlerde yaşamak,
Dağcılık ya da paraşütle ilgili sporlar yapmak,
Uzun süre hareketsiz kalmak.

Teşhis ve Tedavi Yöntemleri

Akciğer Filminde Damar Genişlemesi

Erken dönemde fiziksel muayene ile teşhisi çok zor olan akciğerde damar genişlemesi röntgen filminde ya da bilgisayarlı tomografide görünebilir. Görüntüleme testleri dışında elektrokardiyogram (EKG), anjiyografi, sağ kalp kateterizasyonu, perfüzyon taraması, akciğer fonksiyon testi, akciğer biyopsisi ve kan tahlilleri kesin tanı koymak için önemlidir. Ayrıca günümüzde hastalık daha ortaya çıkmadan önce yapılan genetik yatkınlık testleri de erken dönemde teşhisi kolaylaştıran yöntemlerden biridir.

Tedavi sürecinde damar genişlemesini durduran vazodilatör ilaçlar, kan damarı duvarlarında daralma sağlayan endotel reseptör antogonistleri, kalsiyum kanal blokörleri ve diüretikler reçete edilebilir.

Emboli varlığında, antikoagülatör adı verilen kan inceltici ilaçlar ile heparin ve varfarin türevleri kullanılır. Kalp yetmezliğinde ise ACE inhibitörleri, beta blokerlar ve kan basıncını düzenleyen ilaçlar ile diyet önerilir.

İlaçla tedavinin mümkün olmadığı durumlarda; transplantasyon, atriyal septostomi ya da açık kalp ameliyatı söz konusu olabilir.

Tedavi sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı önemli hususlar