Tüberküloz (Verem) Testi Nasıl Yapılır? Aşamaları ve Sonuçları
Tüberküloz diğer bilinen adıyla verem hastalığının teşhis edilmesi için PPD testi yapılır ve elde edilen sonuçlara göre hastalık değerlendirilir.
Tüberküloz (Verem) Testi
Vücut görevsel bakımdan normal çalışmaya devam ettiğinde hastalık oluşmasına sebep olan zararlı mikroorganizmalara (bakteri, virüs gibi) genellikle kuvvetli tepki verir. Bağışıklık sistemi çoğu zaman bu hastalık yapan mikroplarla ilk karşılaşmanın ardından özelliklerini tanır ve aynı tip bir mikropla yeniden karşılaşınca kısa sürede tepki gösterir.
Bazı zamanlar hastalık oluşturan zararlı mikroorganizmalar ile ilgili bu tür bir tanımanın olup olmadığını görebilmek için çeşitli testler yapılabilir ve bu şekilde kişi önceden bu tür mikroplarla karşılaşmış mı eğer karşılaşmışsa bir tepki oluşturmuş mu kolaylıkla anlaşılabilir.
Tüberküloz PPD Cilt Testi
Bir cilt testi PPD (pürifiye protein derivatifi) kişide verem olup olmadığını anlamak için yapılır. Çoğunlukla akciğerde var olan tüberküloz önemli bir enflamasyondur. Oluşma nedeni ise bu hastalık kendisinde olan bir kişinin verdiği havayı solumasıyla meydana gelen mikrobakteriyum tüberkülozis adında bir bakteri türüdür. Bu bakteri vücuda girdikten sonra bekleme yapabilir ve belirli bir zaman sonra immün sistemi zayıfladığı an aktifleşebilir.
Bu durum sonucu kişide kilo kaybı, ateşlenme, beyaz balgam, gri balgam, koyu balgam öksürme ve gece meydana gelen terlemeler ortaya çıkabilir. Antibiyotiklere karşı oldukça dirençli olan verem hastalığı başta Afrika ve Güneydoğu Asya olmak üzere dünyanın birçok bölümünde görülen ciddi bir hastalıktır. Vücutta verem hastalığı olduğunda PPD tarzı bakterilerin kimi öğelerine daha duyarlı olmaktadır. Vücudun var olan hassasiyeti kontrol edilir ve kişide tüberküloz olup olmadığı PPD testi ile pozitif veya negatif tarzı sonuçlarla kolaylıkla anlaşılabilir.
Verem aşırı yayılabilen bir hastalık türüdür. Dünyada 2 milyar insanda inaktif tüberküloz var olduğunu ve her sene tüberküloz hastalığı sebebi ile yaklaşık 3 milyon insanın hayatını kaybettiği olasılığı Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirtilmiştir. PPD cilt testi sağlık alanında çalışan kişilerin rutin olarak taratması gereken bir testtir. Aynı zamanda PPD cilt testi tüberküloz taşıyıcısı olan bir kişinin yakınında bulunulmuşsa ve HIV, kanser veya AIDS gibi hastalıkların neden olduğu ve steroid gibi kullanılan bazı ilaçlar immün sisteminde zayıflamaya sebep olmuştur. Bu durumlarda da PPD cilt testi (tüberküloz kan testi) gerekmektedir.
İç ön kol kısmı alkol kullanarak silinir. Sonrasında içinde PPD bulunan enjeksiyon iğnesi ile üst tabakasının alt kısmına hafif bir şekilde yerleştirilir. Enjeksiyon sonrasında kızarıklık, ufak bir kabarcık veya bir şişlik oluşur ve çoğu zaman birkaç saat sonra geçer. Ortalama 48-72 saat sonunda tekrar kliniğe dönüp bir hemşire ya da uzman bir doktora uygulanan bölgeyi kontrol ettirilmelidir. PPD ye karşı herhangi bir tepkime oluşturup oluşturmadığı görülerek pozitif veya negatif sonuçlar elde edilir. Kişinin daha önce pozitif sonuçlanan bir PPD tüberküloz testi mevcutsa ve tekrar bu uygulamayı yaptırıyorsa kolda kızarıklık ve şişlik gibi etkileri için küçük bir risk faktörü oluşur.
Enjeksiyon işleminden yaklaşık 48-72 saat sonunda PPD enjeksiyonu yapılan cilt bölgesinde şişme olmadıysa yada az şiştiyse test sonucu negatif çıkmıştır. Negatif sonuç ise yüksek olasılıkla tüberküloza sebep olan zararlı bakterilerin kişide olmaması anlamına gelmektedir.
Uygulama bölgesinde oluşan şişlik 5 mm civarında ve sert bir şişlikse sonuç pozitif kabul edilir. Bu kişilerde sonuç HIV mevcutsa, önceden organ nakli gerçekleşmişse, steroid alıp immün sistemi zayıflamışsa, aktif tüberkülozu olan bir kişiyle yakın bağlantı kurulmuşsa pozitif değerlendirilir. Bu grup için tedavi gerekebilir ancak bir tane alınan pozitif sonuç aktif tüberkülozu var demek değildir. Teşhisin doğrulanması için daha çok test yapılmalıdır. Oluşan şişlik 10 mm veya daha fazla ise bazı insanlarda tüberküloz testi sonucu pozitif kabul edilir.
Bu kişilerde sonuç böbrek yetmezliği ve diyabet gibi tüberküloz olasılığını arttıran hastalıkları varsa, geçen iki yıl içerisinde negatif çıkan PPD cilt testi mevcutsa, damar içine uygulanan uyuşturucu kullanıcısıysa, sağlık çalışanıysalar, hapishane, huzur evi gibi toplu yerlerde yaşıyorlarsa, tüberküloz oranı yüksek ülkelerden göç etmişlerse pozitif değerlendirilir. Öncesinde bilinen tüberküloz riski olmayan herkes için uygulanan bölgede oluşan 15 mm veya 15 mm den daha büyük olan sert şişlikler pozitif sonuca işarettir. Verem hastalığından korunmak için BCG aşısı yaptıran kişilerde yalancı pozitif sonuçlar alınabilir. Yani kişi aslında negatif sonuçlu olabilir. 15 mm veya 15 mm den büyük olan şişlikler yani pozitif sonuçlar BT, akciğer grafisi ve balgam testleri ile aktif verem aranılmasıyla devamlı izlenmelidir. Steroid ve kanser benzeri hastalıklar ve kemoterapi gibi immün sisteminde zayıflama yapan rahatsızlıklar yalancı negatif sonuçlar çıkarabilir. Ülkemizde de İstanbul ve Ankara başta olmak üzere birçok şehirde bu test uygulanmaktadır.