Pnömokok Aşısı Nedir? Türleri ve Yan Etkileri Nelerdir?

Pnömokok aşısı; ciddi ve potansiyel ölüm tehlikesi olan pnömokok enfeksiyonlarına karşı korur. Konjuge ve polisakkarit pnömokok aşısı olmak üzere 2 çeşidi vardır.

Pnömokok hastalığı Tanımı

Pnömokok

Pnömokok hastalığının sadece çocuklarda oluşabileceği yönünde bir kanı vardır. Küçük çocuklarda yaygın olduğu doğrudur ancak yetişkin kişiler de pnömokok enfeksiyonu açısından risk altındadırlar. Bu sebeple ülkemizde ve tüm dünyada 2 yaşın altındaki bebekler ile 65 yaş üzerindeki kişilerin pnömokok aşısı yaptırması ısrarla tavsiye edilir.

Pnömokok aşısı nedir sorusuna geçmeden önce pnömokok nedir sorusuna kısa cevap verelim. Pnömokok enfeksiyonlarına “streptococcus“ bakterisi neden olur ve pnömoni, zatürre, menenjit ve bir tür kan zehirlenmesi olan septisemi hastalıklarının oluşumuna zemin hazırlar. Çok tehlikeli olan bu hastalıklar kalıcı beyin hasarına hatta ölüme bile sebebiyet verebilirler. Pnömokok enfeksiyonları herkeste oluşabilir ancak bazı kişilerde bu enfeksiyonlardan etkilenme riski daha yüksektir ve pnömokok aşısı yaptırmaları ısrarla vurgulanır. Bunlar;

• Bebekler
• 65 yaş üstü yetişkinler
• Kalp rahatsızlığı olan çocuk ve yetişkinler
• Böbrek rahatsızlığı olan çocuk ve yetişkinler

Bu kişilere ek olarak; bağışıklık sistemini etkiyen aşağıdaki sağlık koşullarının gerçekleşmesi halinde yaşına bakılmaksızın aşı yapılması önerilir.

• Lösemi
• AIDS
• Organ nakli
• Siroz
• Diyabet
• Akciğer Hastalığı

Bebeklere 8 haftalık, 16 haftalık ve 1 yaşında olmak üzere üç ayrı enjeksiyon halinde pnömokok aşısı yapılır. 65 yaşın üzerindeki insanlara da hayatlarının sonuna kadar etkisini gösterecek tek bir doz olarak uygulanır. Grip aşısı gibi her yıl yapılmak zorunda değil. Ciddi kalp ve böbrek rahatsızlığı olan kişilere de genelde tek seferlik doz yeterlidir. Ancak uzman doktorunuz beş yılda bir yaptırmanız gerektiğini belirtebilir.

Bebekliğinde pnömokok bakterisi nedeniyle menenjit geçiren 11 yaşındaki Sam’in hikayesini Türkçe altyazı seçeneğini seçerek izleyebilirsiniz.

Pnömokok Aşısı Türleri

Size verilecek olan aşının türü; yaşınız ve sağlık durumunuza bağlı olarak değişkenlik gösterecektir.

Konjuge Pnömokok Aşısı

Pfizer ilaç şirketi tarafından Prevnar 13 adı altında sunulan bilinen bu aşı, genellikle 2 yaşın altındaki bebeklere uygulanır. Doğumlarının 2.ayından başlanarak 1 yaşına gelene kadar 3 ayrı doz olarak uygulanır. İlk 6 ay aşı yapılmayan çocuklara daha az dozda verilir. Bebekliğinde konjuge aşı yapılmamış yetişkin kişilere tek doz olarak uygulanır. Aşı; çocuklarda ve erişkinlerde ciddi enfeksiyonların en sık sebepleri arasında olan 13 tip pnömokok bakterisine karşı korunmaya yardımcı olur. Bunlara ek olarak bazı kulak enfeksiyonlarının önlenmesine de yardımcı olduğu görülmüştür. 2017 yılı itibariyle satış fiyatı 164,17 TL’dir.

Polisakkarit Pnömokok Aşısı

MERCK SHARP & DOHME ilaç şirketi tarafından piyasaya sürülmüş olan ilaç Pneumovax23 markasıyla satılır. Bu aşı da genellikle alması gerek kişilere tek doz olarak uygulanır ancak kişinin sağlık durumu ve yaşı gerektiriyorsa beş yılda bir yeni bir doz uygulanabilir. 23 çeşit pnömokok bakterisine karşı koruma sağlayan bu aşı pnömokok enfeksiyonları sebebiyle oluşabilecek hastalıklara yakalanma riskini önemli ölçüde azaltır. 2017 yılı itibariyle satış fiyatı 44,74 TL’dir.

Her iki tip pnömokok aşısı da vücudunuzu pnömokok bakterilerine karşı antikor üretmeye teşvik eder. Antikorlar, hastalık taşıyan organizmaları ve toksinlerle savaşmak ve yok etmek için vücut tarafından üretilen proteinlerdir. Bakterilerle bir enfeksiyon oluşursa zatürre, pnömoni veya menenjit gibi bir hastalığa yakalanırsınız. 90’dan fazla pnömokok bakterisi tanımlanmıştır ancak bunların ancak 8-10 tanesi ciddi enfeksiyonlara neden olmaktadır. Çocukluk aşısı olarak da bilinen konjuge aşı bu bakterilerin 13 tanesine karşı koruma sağlarken yaşlılık aşısı olarak da bilinen polisakkarit aşı ise 23 tanesine karşı koruma sağlar. Pnömokok aşıları; pnömokok enfeksiyonlarının oluşumunu %50 ile %70 arasında bir oranda azaltmaktadır.

Kimler Yaptırmamalı?

Yetişkin veya çocuklarda aşağıdaki nedenlerden ötürü aşı yapılması ertelenebilir veya yapılmaması uygun görülebilir. Buna tabii ki uzman bir doktor karar verecektir.

Alerji

Vücudunuz, geçmişte yaptırdığınız herhangi bir aşıya karşı alerji gösterdiyse bunu doktorunuza belirtin. Bu aşıya karşı da vücudunuz kötü bir tepki vermeyeceğinin test edilmesi gerekir. Anafilaksi gibi bir alerjiye neden olacaksa hiç yapılmaması daha uygundur. Bu arada anafilaksi ölüme neden olan ciddi bir alerjik reaksiyondur.

Yüksek Ateş

Bebeklere 3 doz halinde uygulanan aşıda; ilk doz yapıldıktan sonra çok yüksek derecelerde ateş çıkarılması da bu aşının bir daha yapılmaması için bir neden olabilir. Çıkarılan yüksek ateşin olası zararları ile pnömokok aşısının faydaları karşılaştırılarak doktor tarafından yapılıp yapılmayacağına karar verilir.

Gebelik

Gebe kadınların bu aşıyı uygulaması haline bebekleri üzerinde herhangi bir etki olup olmadığına dair kapsamlı bir araştırma yapılmamış ancak genel kanı bunun bir zararı olmadığı ve tamamen güvenli olduğu yönünde. Yine de durumunuzun bu aşıyı çok acil gerektirmediği durumlarda, doğumdan sonraya bırakmanız tavsiye edilir.

Yan Etkileri

Pnömokok aşısı ateş yapar mı? sorusu bu aşının yan etkileri söz konusu olduğunda akıllara gelen ilk sorudur. Çoğu aşı gibi polisakkarit ve konjuge pnömokok aşısı da hem çocuklarda hem de yetişkinlerde bir takım yan etkilere neden olabilir. Bunlar;

• Alerjik reaksiyon
• Hafif ateş
• Enjeksiyon bölgesinde kızarıklık
• Enjeksiyon bölgesinde şişme veya sertlik

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi ciddi alerjik reaksiyon dışındaki yan etkiler genellikle hafif ve aşı yapıldıktan sonra birkaç gün içinde iyileşen durumlardır.

Kaynaklar

• https://www.medicinenet.com/streptococcal_infections/article.htm
  
• https://www.nhs.uk/Conditions/vaccinations/Pages/pneumococcal-vaccination.aspx
  
• https://www.cdc.gov/vaccines/vpd/pneumo/public/index.html
  
• https://www.webmd.com/children/vaccines/pneumococcal-vaccine

(1 oy, ortalama: 3,00 puan

Loading...