Astım Hangi Etkenlerden ve Nedenlerden Kaynaklı Olarak Meydana Gelir?
Astım hastalığının birçok nedeni bulunur. Bu nedenlerin altında yatan sebepler araştırıldıktan sonra uzman hekim tarafından detaylı şekilde tedavi planlaması yapılır. Bu plan dahilinde hareket edilmesi gerekmektedir.
İçindekiler
Astım Nedenleri
Astım, ciğerlere hava gönderen ve havayollarında etki sağlayan bir hastalık türüdür. Bu kronik hastalığa sahip olan kişilere astımlı adı verilir. Enflamasyon, hava yollarında daralma meydana getirdiği için akciğerlere ve akciğerlerden daha az düzeyde hava geçebilir. Daralma sorunun belirtileri hırıltılı solunum, göğüs sızdırmazlığı ve öksürüktür. Astımlı hastalar genelde bu tarz semptomları en sık geceleri ve sabahın erken saatlerinde yaşarlar. Her yaşta insan bu hastalığa yakalanabilir ama çoğunlukla çocukluk döneminde başlayan bir hastalıktır. Astım hastalığı çocuklar arasında oldukça yaygın gözlemlenen kronik bir hastalıktır. Özellikle düşük doğum kilosu bulunan, tütün ve ikinci el dumana maruz kalan, düşük gelirli bir ortam içinde yetişten çocuklarda oldukça sık şekilde gözlemlenir. Astım hastalığı nedenleri doğrultusunda hareket etmek hastalığın önlenmesini sağlar. Çoğu çocuk 5 yaş civarında semptomları göstermeye başlar. Genellikle solunum yolu enfeksiyonları ile beraber sık şekilde hırıltı atakları başlar. Çocuklarda astım neden olur kapsamında ilave risk faktörleri içinde; alerji, alerjik cilt egzaması ya da astıma sahip ebeveynler bulunmaktadır. Genç erkeklerde genç kızlara göre daha çok astım gelişme olasılığı bulunur. Bu durum yetişkinlik döneminde tam olarak tersine döner. Araştırmacılar bunun sebebi konusunda genç bir bayanın solunum yoluna kıyasla küçük bir erkeğin solunum yolunun daha küçük olması ve bunun viral enfeksiyon sonrası hırıltılı solunum sıklığı yüksekliğine bağlı olduğunu söylemektedir.
Sebepleri ve Seçenekleri
Astım nedir neden olur kapsamında aşağıda bulunan faktörler etkilidir.
Alerjiler
Hemen hemen astım hastalığı yaşayan kişilerin çoğunluğunda alerji vardır. Saman nezlesi (alerjik rinit) olan kişilerin hemen hemen % 25’inden daha fazlası astım da gelişir. Kan içinde bulunan antikorlar tarafından tetiklenen alerjik reaksiyonlar çoğunlukla astım ile ilişkili hava yolu inflamasyonuna yol açar. Kapalı alerjen maddelerinin ortak kaynakları hayvan proteinleri, toz akarları, hamamböceği ve mantarları içermektedir. Enerji tasarruflu olan evlerde yaşayan kişilerde de alerjik sorunlar fazlasıyla gözlemlenir.
Tütün Dumanı
Tütün dumanı astım riski, astım wheezing ve solunum yolu enfeksiyonları sebebiyle daha yüksek bir ölüm riski ile bağlantılıdır. Bunun yanı sıra sigara kullanımı yapan annelerin ve çevredeki kişilerin ikinci el sigara dumanına maruz kalan çocuklarda astım prevelansı riski daha yüksek düzeydedir. Ergen olan gençlerin sigara içimi astım riski konusunda artışlara nende olur.
Çevresel Faktörler
Allerjik reaksiyonlar ile astım semptomları genelde evde kullanılan temizleyiciler, boyalarda bulunan küf ve zararlı dumanlardan kaynaklanan hava kirliliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Astım ile alakalı diğer kapalı çevresel faktörler gaz sobalarındaki azot oksiti içermektedir. Aslında, gazla yemek pişirme işlemi yapan kişilerin nefes darlığı, astım atakları ve saman nezlesi gibi semptomlara sahip olma olasılığı daha yüksektir. Kirlilik, azot oksit, sülfür dioksit, ozon, soğuk hava sıcaklıkları ve yüksek nemin bazı kişilerde astımın tetiklediği gözlemlenmiştir.
Şişmanlık
Aşırı kilolu yetişkinler, vücut kütle indeksi 25 ile 30 arasında olanlar kilolu olmayan yetişkinlere kıyasla % 38 daha çok astıma maruz kalır. Obez yetişkin kişilerde BMI 30 veya daha büyük olanlar, astım hastalığı riskine iki kat sahiptir.
Gebelik
Sezaryen ile doğan bebekler, vajinal doğum ile doğan bebeklere kıyasla % 20 daha çok astıma yakalanma riskine sahiptir. Sezaryen esnasında bakteri maruziyetinden kaynaklanan bağışıklık sistemini değiştiren enfeksiyonların meydana gelmesi daha çok olasıdır.
Stres
Strese maruz kalan kişilerde astım oranı daha yüksektir. Bunun bir kısmı stres ile teşvik edilen sigara gibi astım ile ilgili davranışların artmasından kaynaklanır.
Gen
Astımla ilişkili 100 genin varlığı bulunur. Astıma bağlı genler bağışıklık sistemini ve iltihabı yönetmede rol oynar.
Atopi
Atopi – egzama (atopik dermatit), alerjik rinit (saman nezlesi), alerjik konjonktivit (göz rahatsızlığı) alerjilere aşırı duyarlılığın genel bir sınıfı olup alerjenler ile temas etmeyen vücudun farklı bölümlerini etkiler. Atopi astım gelişimi için oldukça önemli bir risk faktörüdür. Atopik dermatiti olan çocukların yaklaşık olarak % 40 -% 50’sinde astım gelişir. Atopik dermatiti olan çocukların erişkin kişilerde olduğu gibi daha ciddi ve persistan astıma sahip olma olasılığı bulunur.
Kaynaklar
- https://www.nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/asthma/
- https://www.marijuanabreak.com/cannabis-for-asthma/
- https://www.healthcentral.com/article/so-what-is-asthma-heres-our-updated-definition
- http://www.aaaai.org/conditions-and-treatments/asthma