Astım Hastalığı Nedir, Neden Meydana Gelir ve Nasıl Tedavi Edilir?
Astım hastalığı kronik bir sorundur. Belirtileri meydana gelmeye başladığı anda uzman hekime başvurulması gerekir. Uzman hekimler gerekli tetkiklerden sonra en doğru tedavi planını hazırlar.
Astım Hastalığı, Nedenleri ve Belirtileri
Astım hastalığı nedir, akciğerlerdeki solunum yollarını tutan bir sorundur. Hava yolları ya da bronş tüpleri, havanın akciğere girip çıkması ile alakalı olarak fayda sağlar. Bir kişide astım ile alakalı bir sorun bulunuyorsa, solunum yolları her daim yanma sorunu ile karşı karşıya kalır. Astım hastalığı semptomları tetiklenmeye başladığı zaman havayollarında bulunan kaslar daha çok şişmeye başlar ve kaslarda sıkışma oluşabilir. Bundan kaynaklı olarak havanın akciğerlere girip çıkması durumunda zorlaşmalar meydana gelir. Astım hastalığı sonucunda öksürük, hırıltılı solunum, nefes darlığı ve / veya göğüs sıkışması gibi belirtilere neden olur. Birçok astım hastası için bu semptomların zamanlaması fiziksel aktivite ile yakından ilişkilidir. Sağlıklı kişilerden bazıları, egzersiz yapma esnasında astım semptomlarını yaşayabilir. Bu duruma egzersize bağlı bronkokonstriksiyon ya da egzersize bağlı ortaya çıkan astım adı verilir. Aktif olarak yaşama devam etmek sağlıklı kalmanın en önemli yoludur. Ailede alerji varsa ya da kişiler astıma yakalanmaya daha yatkındır. Bu duruma astım çeşitleri içinde alerjik astım adı verilir. Bunun dışında iş yerinden kaynaklı ortaya çıkabilen hastalık bulunur. Bu duruma astım çeşitleri içinde mesleki astım denir. Astım meslek hastalığı mıdır, iş ile alakalı astım özellikle gelişmiş ülkelerde akciğer hastalıklarında en sık meydana gelen sorundur.
Nedenleri
- Astım hastalığı nedir kapsamında bu hastalığın birçok nedeni bulunur. Bunlardan ilk göze çarpan çevresel faktörler ile aileden gelen kalıtsal faktörlerdir. Astım genetik mi sorusunun cevabı da, ailesinde olan kişilerde risk oldukça yüksek düzeyde diye verilebilir. Ailesinde astım olan kişilerin hastalığa daha yatkın bir durumu bulunur.
- Astımın oluşma nedenlerinden bir tanesi de alerjik sorunlardır.
- Nemli ortamlar hastalığın var olmasını sebep olan faktörler arasında yer alır. Özellikle mevsimsel değişimler sorunun başlamasına sebep olabilir.
- Solunum yollarında tahrişlere sebep olan kimyasallar maddeler insan vücudundan kimyasal reaksiyonlara yol açar.
- Sigara dumanı, kirli hava, bazı kokular, tebeşir ve kömür tozu da bu konuda oldukça zararlıdır.
- Egzersiz yaparken alınacak olan zor nefes astımın başlamasına neden olabilir.
Belirtileri
Göğüs bölgesinde tıkanma, hırıltılı solunum, öksürük hastalığın en önemli belirtileri arasında yer alır. Bazı kişilerde yalnızca inatçı öksürük ya da nefes alıp verme esnasında hırıltı tarzında seslerde meydana gelebilir. Belirtiler çoğunlukla sabah doğru kişiyi uykudan uyandıracak şekilde ya da geceleri meydana gelir.
Hava yolları daralması meydana geldiğinde ortaya çıkan belirtiler;
- Kuru öksürük
- Nefes darlığı
- Göğüs bölgesinde baskı hissi
- Hırıltılı ya da hışıltılı solunum
Bu belirtilerin bir tanesi ya da birkaç hastada meydana gelebilir. Özellikle çoğunluğu meydana geldiğinde ilerlemiş bir hastalığa işaret edebilir. Meydana gelen belirtilerinde özellikleri bulunur. Bu özellikler içinde;
- Tekrarlayıcıdır ve nöbet halinde gelir.
- Genelde gece ya da sabaha karşı meydana gelir.
- Kendiliğinden ya da ilaç destekleri ile düzelirler.
- Mevsimsel değişkenlikler gösterebilirler.
Tedavisi
Astımı hastalığını tedavi etmekte kullanılacak ilaçlar üç farklı grupta toplanır.
- Rahatlatıcı ilaçlar; astımın meydana getirdiği belirtilerinin hemen ortadan kaldırılması sağlanır.
- Önleyiciler; solunum yollarında var olan duyarlılığı ortadan kaldırır, uzun dönemli kullanımlardan hastalığı tedavi edecek ilaçlardır.
- Kurtarıcı ya da acil ilaçlar; kötüye doğru giden astım tedavilerinde ya da nöbetler sırasında belirtileri acil şekilde kontrol altına almak adına kullanılır.
Hastanın ve ailenin astım konusunda sorumlukları bulunur. Bu sorumluluklar arasında;
- İlaçlar uzman tarafından reçetede edildiğinde düzenli şekilde almak gerekir. Astımlı olan çocukların aileleri bu ilaçların kullanımlarını denetlemelidir ve doğru alındığına emin olmalıdır.
- Özelikle sigara dumanı tarzında astımın başlamasına neden olan dumanlardan uzak kalınmalıdır.
- Sorun kronik bir durum olduğundan dolayı düzenli şekilde uzman doktora gözükmek gerekir.
- Hastalık ile alakalı öğütleri yakınlarından, çevreden, arkadaşlardan ve komşulardan alınmamalıdır. Bu konuda uzman hekimin öğütlerine kulak vermek ve bu öğütleri uygulamak gerekir.
- Giriş yeri olan kapı alt boşlukları, boru çevreleri ve çatlaklar gözden geçirilerek onarılmalıdır.
- Kimyasal maddeler ev içinden kesinlikle yok edilmelidir.
- Ev içinde bulunan kirlilik, çöp ve tozların kesinlikle önüne geçilmesi gerekir.
- Ev içinde bulunan evcil hayvanlardan uzak kalmak gerekebilir.
- Hava kirliliği, evin içinde bulunan ve tahrişe neden olan maddeler astımlı olan kişileri normal bireylerden daha çok etkiler. Bundan dolayı kısa süre içinde astım belirtileri meydana gelir. Ev içinin sık şekilde havalandırılması da bu kapsamda önemlidir.
- Ev içinde kesinlikle sigara içilmemelidir. Boya, badana, cila ve temizlik malzemeleri evlerin içinde oldukça dikkatle şekilde uygulanmalıdır. Temizlik ardından odaları olabildiğinde fazla havalandırılmalıdır.
- Enfeksiyonlara yakalanmak astımlı kişilerde üst solunum yolu enfeksiyonlarının sık şekilde meydana gelmesini sağlar. Bundan dolayı da hastalığın belirtileri ortaya çıkar. Özellikle enfeksiyon kapılacak ortamlardan uzak kalınmalı ve kişisel temizliğe dikkat edilmelidir.
- Mesleksel etkenler; iş yerinde maruz kalınacak metal, odun tozları ve kimyasal maddeler tahriş edici özelliklere sahiptir. Astımın belirtilerini ortaya çıkartabilir.
- İlaçlar; astımlıların hemen hemen %10’luk kısmında ilaçlar önemli düzeyde rol oynar. Bazı ilaçlar yalnızca öksürüğe sebep olurken bazıları da astımın ataklarına sebep olabilir.
- Besin ile besin katkı maddeleri; yetişkin olan kişilerde besinlerden kaynaklı belirtilerin meydana gelmesi durumu oldukça nadir şekilde meydana gelir. Çocuklarda bu durum daha sık oluşur. Özellikle besinlere ve katkı maddelerine alerjisi olan kişilerde ortaya çıkar.
Kaynaklar
- https://www.asthmaaustralia.org.au/national/about-asthma/what-is-asthma
- http://www.aafa.org/page/asthma.aspx
- https://medlineplus.gov/druginformation.html
- http://www.aaaai.org/conditions-and-treatments/asthma
- https://www.nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/asthma/causes