Aspirasyon Zatürresi Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi
Aspirasyon zatürresi; yiyecek ve içecek gibi gıdaların yemek borusu yerine soluk borusuna kaçtığı durumlarda, üst solunum yollarında bakteri kaynaklı enfeksiyonun oluştuğu pnömoni tipidir.
Aspirasyon zatürresi; enfeksiyona neden olan bakterilerin yiyecek ve içecek gibi gıdalar aracılığıyla bulaştığı pnömoni tipidir. Aspirasyon pnömonisi, adını pulmoner aspirasyon sonucu olmasından alır. Solunum yoluyla alınan havayla birlikte yabancı bir maddenin de hava yollarına (bronşlara) kaçması durumuna pulmoner aspirasyon denir. Sağlıklı akciğerler bu sorunu kendi kendi halledebilirler ancak bazı durumlarda akciğerde meydana gelen enfeksiyon sonucu aspirasyon pnömonisine yakalanılabilir. Tedavi edilmediği takdirde ciddi problemlere neden olabilir.
İçindekiler
Aspirasyon Pnömonisi Belirtileri
- Göğüs ağrısı
- Koyu, kanlı veya kokulu balgam
- Nefes darlığı
- Yorgunluk
- Cildin mavimsi renge dönüşmesi
- Yutkunmada zorluk
- Ağız kokusu
- Aşırı terleme
Bu belirtileri sergileyen herkesin derhal tıbbi yardım alması gereklidir. Yakın zaman önce yediğiniz veya içtiğiniz bir şeyin; aspirasyonla solunum yoluna karışıp enfeksiyona neden olan faktör olması muhtemel olduğundan doktorunuzu detaylı bilgileri verin. Özellikle 2 yaşın altında ya da 65 yaşın üzerinde olan kişilerde erken teşhis ve tedavi önemli olduğundan doktora gitmekten çekinmeyin.
Aspirasyon pnömonisinden korunmak için;
Aspirasyona yol açabilecek aşırı sıvı tüketmekten uzak durmak,
Uyku yapan ya da bilinci kaybettiren ilaçlar alırken dikkatli olmak,
Düzenli olarak diş bakımını yaptırmak çok önemlidir.
Aspirasyon Pnömonisi Nedenleri
Aspirasyondan kaynaklanan pnömoni; genel olarak savunma sistemindeki bozukluklar ve aspire edilen içeriğin çok aşırı miktarda zararlı bakteriler içermesinden kaynaklanır.
Tükettiğiniz yiyecek veya içeceklerin yanlış yola girmesi aspirasyon zatürresine neden olabilir. Yanlış yoldan kastedilen şey; tüketilen gıdaların yemek borusu yerine yanlışlıkla soluk borusuna kaçması durumudur. Normal durumda bir refleks olarak öksürme gerçekleşir ve bu durum önlenir ancak öksürme gerçekleşmediği için enfeksiyona neden olabilen bazı durumlar da vardır. Bunlar şöyle sıralayabiliriz:
- Zayıf bağışıklık sistemi
- Gırtlak kanseri
- Alkol bağımlılığı
- Nörolojik bozukluklar
- Soluk borusuyla ilgili hastalıklar (özofajal bozukluklar)
- Uyuşturucu bağımlılığı
- Çiğneme veya yutmaya müdahale eden diş problemleri
Aspirasyon pnömonisi hastalığına yakalanma riskini arttıran bir takım faktörler vardır. Bunlara örnek olarak; akciğer hastalıkları, inme, bilinç bozukluğu, reflü ve zihinsel bozuklukları sayabiliriz.
Aspirasyon Zatürresi Teşhisi
Doktorunuz öncelikle stetoskop ile akciğerlerinizi dinleme ve kan basıncınızı ölçme gibi fiziki muayene yaparak pnömoni belirtileri arayacaktır. Tam olarak teşhis edebilmek için ise bir dizi test yapılması gereklidir. Bunlara örnek olarak sayılabilecekler:
- Göğüs röntgeni
- Bronkoskopi
- Kan ve balgam kültürü
- Bilgisayarlı göğüs tomografisi
- Hemogram (kandaki hücreleri saymak için kullanılan test)
Zatürre çok ciddi bir hastalık olduğundan erken teşhis ve tedavi edilmesi çok önemlidir. Kan ve balgam kültürlerinin sonuçlarını almak 3 ile 5 gün arasında sürmektedir. Bu sebeple özellikle yaşlı kişiler ve küçük çocuklarda aspirasyon pnömonisi belirtileri ile karşılaşılırsa derhal bir sağlık kuruluşuna gidilmesi gerekir. Uzmanlar pnömoni teşhisi koyabilmek için gerekli testleri yapacaklardır.
Doktorlar aspirasyon pnömonisi şüphesi bulunan yetişkin bir hastayı değerlendirirken; akciğer karsinomu, nekrotizan pnömoni ve hipersensitivite pnömonisi gibi hastalıkları da göz önünde bulundurur. Çocuklarda ise astım, bronşiolit ve solunum güçlüğü sendromu gibi hastalıklar göz önünde bulundurulur.
Aspirasyon Pnömonisi Tedavisi
Tedavinin sonuçları ve ne kadar süreceği; zatürrenin şiddetine bağlıdır. Ayrıca genel sağlık durumunuz da bunu etkileyecektir. Şiddetli pnömoni vakalarında hastaneye yatırılma gerekli görebilir. Zatürreye neden olan enfeksiyon soluk borusundaysa ve yutma problemine neden oluyorsa; doktorunuz ağız yoluyla yiyecek almayı bırakmanızı uygun görebilir.
Hastalık genel olarak antibiyotik ilaçlarla tedavi edilir ancak doktorunuzun; antibiyotik reçete etmeden önce cevabını bilmesi gereken sorular vardır. Bunlar; yakın zaman önce hastaneye yatıp yatmadığınız ve yakın zaman önce antibiyotik kullanıp kullanmadığınız sorular gibi uygulanacak tedaviyi belirlemeye yardımcı olacak sorulardır.
Reçete edilen antibiyotiği düzenli olarak kullanmanız ve doktorunuzun tavsiyelerine uymanız çok önemlidir. Karşılaşılan vakaların çoğunda bir ile iki hafta gibi bir süre içerisinde tamamen iyileşme gerçekleşir.
Kaynaklar
- https://www.healthline.com/health/aspiration-pneumonia
- http://ghs.asyod.org/konular/2014-1-7.pdf
- http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/cocuk_sagligi/dr_murat_dogan.pdf
- https://emedicine.medscape.com/article/296198-overview
- https://en.wikipedia.org/wiki/Aspiration_pneumonia