Pnömotoraks (Akciğer Sönmesi) Belirtileri, Sebepleri ve Tedavi Yöntemleri
Akciğer sönmesi her yaştaki bireyde görülebileceği gibi genellikle ağır travmalar sonrasında veya kronik akciğer hastalıklarının akabinde görülen bir durumdur. Zamanında müdahale edilmediği durumlarda hayati tehlikeye yol açar.
Pnömotoraks
Akciğerlerimiz içinde hava birikimine yarayan odacıklara sahiptir. Bu odacıkları korumak ile görevli olan dış zar aynı zamanda akciğerin içine solunum yoluyla dolan havanın göğüs boşluğuna yayılmasını önleyici niteliktedir. Akciğerler yoğun bir hava transferi gerçekleştirdiği için oldukça esnek bir yapıdadır. Dıştaki zarın bir diğer görevi de bu esnekliği sağlamaktır.
Pnömotoraks yani bir diğer adıyla akciğer sönmesi akciğerlerden birinde çeşitli nedenler ile meydana gelebilecek delikler sonucunda göğüs boşluğunda hava birikmesi ve akciğerin kapasitesinin azalması durumudur.
Zaman zaman zatürre gibi iltihaplı hastalıkların etkisiyle akciğer yüzeyinde kabarcıklar oluşabilmektedir. Bu kabarcıkların oluşumu zamanında teşhis edilerek doğru bir tedavi ile dış dokuyu deforme etmesi önlenebilir. Ancak zamanında teşhis ve tedavi edilemeyen vakıalarda bu kabarcıkların patlayarak dış dokuya zarar vermesi muhtemeldir. Akciğerin içindeki hava açılacak küçük bir delikten sızarak rahatlıkla göğüs boşluğuna dolabilir. Bu durum akciğerin hava kapasitesinin açılan deliğin çapıyla doğru orantılı olarak azalmasına yol açacaktır. Zamanla akciğerde başlayan sönme şiddetini arttıracak ve tam sönmeye kadar gidecektir.
Başlıca Nedenleri
Pnömotoraksa sebep olabilecek bir çok etken vardır. Ancak en yaygın görülen sebepleri arasında dış zar üzerinde çeşitli tetikleyici faktörler sebebiyle oluşan hava kabarcıklarının patlamasıdır. Bazı kesimler tarafından kendiliğinden de oluşabileceği savunulsa da bu durum başka bir hastalığın habercisi veya sonucu olarak kendini göstermektedir.
Göz ardı edilmemesi gereken bir diğer tetikleyici faktör ise uzun süreli ve aşırı sigara kullanımıdır. Sigara dumanı özellikle yavaş bir şekilde çekildiğinde ve bir süre dışarı bırakılmadan ciğerde tutulduğunda duman ile birlikte içeri giren katran ve zift gibi yabancı maddelerin ciğere derinlemesine nüfuz etmesine sebep olur. Bu durum zamanla hava odacıklarının tahribatına ve dahası akciğerin yüzeyinin incelerek dokunun aşınıp delinmesine sebep olmaktadır.
Bu durumun çok sık görüldüğü durumlar arasında göğüs travmaları da yer almaktadır. Özellikle kaburga kırıklarına sebep olan travmalarda kaburganın sivri uçlarının ciğeri deforme etmesi ciddi riskler oluşturan faktörler arasındadır. Travmalar sonucu gelişen pnömotoraksta göğüs boşluğuna hava ile birlikte kan da dolacaktır. İç kanama ile birlikte hızlı bir sönmenin gerçekleşmesi kaçınılmazdır. Bunların yanı sıra zatürre,verem veya amfizem gibi hastalıkların zamanında teşhis ve tedavi edilemediği durumlarda da sık rastlanan semptomlar arasındadır.
Belirtileri ve Teşhis
Belirtiler hastalığın gelişim sürecine ve hastalığa neden olan etkenin çeşidine göre farklılıklar göstermektedir. Belirtilerin analizinde hastalığa neden olan etkenin teşhisi de oldukça önemli bir detaydır. Pnömotoraksın belirtileri başlangıç seviyesinde bir çok hastalık ile karıştırılabilmektedir. Özellikle akciğer yüzeyinde graffilerde görünmen baloncukların neden olduğu sönmelerin hızı yavaş olduğundan teşhisi de zaman alacaktır.
Akciğer sönmesinin başlıca nedenleri arasında nefes darlığı ve mukus oluşumu gelmektedir. Başlangıç seviyesinde astım veya gribal enfeksiyon gibi durumlar ile karıştırılması sık rastlanan durumlar arasındadır. Bunun yanı sıra hastalığın ilerleyen evrelerinde kişinin nefes darlığı had safhaya ulaşacaktır.
Belirtilerin doğru analiz edilebilmesi ve zamanında doğru bir tedavi uygulanması hastanın hayati riske maruz kalmamasında önemli rol oynamaktadır. Başlangıç seviyesindeki belirtiler enfeksiyonel solunum yolu hastalıkları ile benzerlikler taşıdığı için hastaların bir çoğu uzman bir hekime başvurmak yerine bitkisel tedavi yöntemlerine başvurmayı tercih etmektedir. Ancak bitkisel yöntemler ile belirtiler bir nebze azaltılsada bu geçici bir etki olacaktır ve hastalığın teşhisini geciktireceğinden başvurulmaması gereken bir yöntemdir. Hastalığın ilerleyiş sürecinde çoğunlukla hastalar balgamlı öksürük ve şiddetli nefes darlığından şikayet ederler. Ancak sönmenin ilerlemesi ve göğüs içinde havanın birikmesinin yarattığı basınç şiddetli akciğer ağrılarına neden olacaktır. Bu ağrılar genelikle göğüs çevresi, sırt bölgesi ve koltuk altına yayılım gösterir. Teşhiste kullanılan yöntemler detaylı akciğer graffisi ve emar olacaktır.
Tedavi Yöntemleri
Akciğer sönmesi tedavisinde tercih edilecek yöntem hastalığın ortaya çıkış sebebine ve teşhis sırasında hangi aşamada olduğuna göre değişkenlik gösterecektir. Buna ek olarak hastanın yaşı ve tıbbi geçmişi de tedavi yöntemini belirleyici etkenler arasında olacaktır. Neyse ki zamanında teşhis ve tedavi ile pnömotoraksın hayati tehlike yaratmadan tedavi edilebilmesi mümkündür.
Hastalığın şiddeti ve uygulanacak tedavi yöntemi sönmenin şiddetine göre belirlenecektir. Sönme şiddetleri hafif, orta ve tam sönme olarak üçe ayrılmaktadır.
Hafif şiddetteki sönme durumlarında ilaç ile tedavinin yanı sıra göğüs içindeki hava birikiminin boş bir şırınga yardımıyla alınması yöntemine başvurulur. Genellikle başlangıç seviyesinde teşhis edilmiş olan pnömotoraks bu şekilde tedavi edilebilir. Ancak orta şiddetteki sönmelerde hayati tehlike su yüzüne çıkmaya başlamaktadır. Bu durumda sağlık personeli tarafından öncelikle şırınga yöntemine başvurulur. Ancak sonuç alınamazsa göğüs tüpü takılması ve içerideki havanın boşaltılması gerekmektedir. Ancak tam sönmenin gerçekleştiği veya pnömotoraksın her iki akciğerde de görüldüğü durumlarda bu yöntemler yetersiz kalacaktır. Bu durumda cerrahi müdahaleye başvurulur. Özellikle travma sonrası oluşan tahribatın ve sigara sebebiyle gelişen pnömotoraksın tedavisinde genellikle cerrahi müdahale gerekmektedir. Aynı zamanda birden çok kez pnömotoraks gelişen hastalarda da cerrahi müdahale gerekebilmektedir.
(1 oy, ortalama: 5,00 puan
Loading...
