Akciğer Ödemi Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Şekilleri
Akciğer ödemi sorunu ile karşı karşıya kalan kişilerde uzman hekimler öncelikli olarak acil uygulanması gereken tedaviyi uygular. Ardından nedene bağlı olarak tedaviye devam eder.
Akciğer Ödemi
Akciğer ödemi, insanların akciğerlerinde meydana gelen patolojik bir sıvı birikimidir. Sıvı akciğerlerin (akciğer kılcal damarları)k an damarlarından akciğer dokusuna akan kan dolaşım sıvısıdır. Akciğer ödemi ölüm ile karşı karşıya bırakabilecek bir durum olduğu için hemen tedavi edilmelidir.
Uzman hekimler akciğer ödemi ciddiye göre dört aşamada inceler;
- İnterstisyel pulmoner ödem; sıvı, akciğer dokusuna ve akciğer dokusu hücreleri arasında bulunan boşluklara akar.
- Alveoller pulmoner ödem; sıvının girmiş olduğu hava kesesi adı verilen alveoller ve bronşlardır.
- Köpüklenme; aşırı düzeyde sıvı bronş tüplerine kadar birikir. Bundan kaynaklı olarak beyazımsı bir köpük meydana gelir. Pulmoner ödem yani akciğer ödemi olan insanlar bu köpüğü öksürür.
- Asfiksi ( solunum durması ); oksijen alımının yetersiz olduğu durumlarda solunum ve dolaşım durmasına sebep olur.
Nedenleri
Akciğer ödemi nedenleri, bronş kapilerinden gelecek olan kan sıvısının sızıntısı genellikle pulmoner ödemi meydana getirir. Aşırı düzeyde basınç veya sıvı yüklenmesi su damarlarının çeperlerinin üstünden bastırılır. Lungengewebszellen ve alveollerdeki çatlaklarda birikme yapar. Ayrıca farklı hastalıkların tetiklemesinden kaynaklı da meydana gelebilmektedir. Akciğerlerdeki ödem iki şekilde ayrılır;
- Kardiyak sorunlar
- Diğer sorunlar
Kardiyak
Akciğerde ödem sorununa çoğu zaman kalp problemleri ve semptomları neden olmaktadır. Kalp sorunları bronşlarda doğal olmayan bir su konsantrasyonuna sebep olur. Bir hasta kalp yetmezliği ile alakalı sorunlar yaşıyorsa genelde sol ventrikülünde zayıf bir pompalama aktivitesi bulunur. Bundan dolayı da kan sıvısı akciğerin damar kısımlarına ulaşmadan önce onu plevral boşluğa götürür. Bu problem akciğer dolaşımda basınç artışına neden olur ve bu damarlardan kan akışkanının sızmasına neden olur. Plevral efüzyon ve kardiyak akciğer ödemi olağandışı atipik nefes sesleri ve solunum sorunları gibi semptomlar ile karakterize bir hastalıktır. Bunların yanı sıra kaçan su bronşu tahriş eden reaksiyonlara ve öksürük uyuşmalarına sebep olur. Akciğerlerde aşırı düzeyde su varsa, solunum sıkıntısına ya da solunum durması neden olur.
Diğer nedenler:
- Böbrek hastalıkları ( böbrek yetmezliği)
- Şiddetli alerjik reaksiyonlar
- Büyük ölçekli yanıklar
- Yaşanan yüksek düzeyli bir kan kaybından sonra aşırı miktarda kan nakli (kan transfüzyonu)
- Tahriş eden gazlar ( klor, amonyak, , yangınlarda ortaya çıkan baca gazı, azot oksitler ) toksik akciğer ödemi
- Pnömoni ( zatürre )
- Yükseklik değişimleri
Belirtileri
Akciğerde ödem aşmalarına bağlı olarak kendini farklı semptomlar ile belli eder. İnterstisyel akciğer ödemi olan kişilerde akciğerler arasında bulunan dokudaki alanlar sınırlıysa, hızlı şekilde nefes alma ve farklı nefes sesleri belirtiler arasında gözlemlenir. Etkilenenler genelde oldukça huzursuzdur ve düz şekilde nefes alırlar. Üst vücut kısımlarını yükseltmeye çalışırlar. Bu sayede daha iyi nefes alırlar ve sık şekilde öksürme ortaya çıkar.
Sıvı alveollere yayılma gösterirse belirtiler daha şiddetli şekilde ortaya çıkar. Etki altında kalan kişiler bazen durumlarda beyazımsı, köpüklü bir salgı öksürür. Ciltte ve dudaklarda oksijen eksikliği ( siyanoz )sebebiyle renk değişimi meydana gelir. Bunların yanı sıra alveoller akciğer ödemi nefes almada anksiyete ve ıslak çatırdama sesi tarzında semptomlara sebep olur.
Tanısı ve Tedavisi
Akciğer ödeminin meydana getirdiği belirtiler özellikle nefes alma sorunları ortaya çıktığı zaman kısa süre içinde uzmana başvurulması gerekir. Uzman bu belirtiler dâhilinde akciğerleri stetoskop ile dinler ve tipik solunum seslerini duyar. Bundan sonra X ışınları ile yapılacak olan uygulamalarda sıvı birikimleri gözlemlenir. Ayrıca kan gazı değerleri ile oksijen yetersizliğinin düzeyi ile alakalı da belirlemeler yapılır. Tanı için ve altta yatan nedenleri bulmak adına yapılacak diğer uygulamalar arasında;
- Detaylı tıbbi geçmiş; kalp rahatsızlıkları, akciğer enfeksiyonları, böbrek hastalıkları, aile öyküsü, sigara içme durumu incelenir.
- Kan testleri
- Elektrokardiyogram (EKG) uygulaması
- Böbrek fonksiyonu testleri
- Kalp ultrasonu (eko kardiyogram)
Tedavi
Uzman hekim hasta kişide akciğer ödemi ile alakalı tanı koyarsa öncelikli olarak acil olan önlemleri almak için adım atar. Bu önlemler arasında;
- Hastaların hemen oturulması istenir. Bacakların açılması ve oturmak akciğer damarların hidrostatik basıncında düşmeye olanak sağlar. Bu sayede damarlardan akciğerlerin doku kısmına daha az düzeyde sıvı aktarılacaktır.
- Hastaya kişiye yatıştırıcı uygulaması; hastayı yatıştırmak adına diazepam veya morfin verilir. Bu uygulamada kan basıncı düşük olmamalıdır ve hasta çok sığ nefes almamalıdır.
- Hastaya oksijen uygulaması; oksijeni sağlamak adına nazogastrik boru kullanılır. Bunun yanı sıra solunum için bir vantilatör de yardımcı olabilir.
Tedavide uygulanacak diğer detaylar tamamen hastalığı ortaya çıkartan nedenlere bağlıdır. Bu uygulamalar;
- Sol kalp yetmezliği yaşayan kişilerde şırınga ile ven furosemid ve nitrogliserin damar içine verilecektir. Furosemide kişi vücudunun daha çok sıvı atmasına olanak sağlar. Nitrogliserin ise vazodilatör bir etkiye sahiptir. Bu sayede akciğerlerin damarların içinde bulunan basıncın azalması sağlanır.
- Sorun toksinler sebebiyle meydana gelirse kortizon uygulaması yapılır. Sorun yaşayan kişide durum şiddetliyse damar içinden enjekte edilir.
- Uzun süreli tedaviler, bu süreç tamamen neden bağlıdır. Böbrek yetmezliği ve kardiyak sorunlar için en uygun tedavileri gerektirir. Bu tedaviler uzman hekimlerin yapacağı detaylı araştırmadan sonra yine detaylı şekilde belirlenir.