Akciğer Kanserinde Genetik Faktör Etkileri – Ailesel Yatkınlık

Akciğer kanseri nedenleri arasında yer alan genetik faktörler, hastanın öyküsünde ailesinde akciğer kanseri var mı sorusunun olumlu yanıtı sonucunda tespit edilmiş ve buna yönelik araştırmalar yapılmıştır.

Akciğer kanseri nedenleri arasında en büyük risk sigaradır. Sigara aktif ve pasif içicilikte, sigaranın miktarı, süresi önemli rol oynamaktadır. 20. yy. başlarında nedir görülen hastalık, 21. yy.’da bağımlılık yapıcı maddelerin ve sigara imalinin artması, ulaşılması kolay bir ürün haline gelmesi ile hasta sayısı artmıştır. 1950’li yıllarda erkeklerin ölüm nedenleri arasında ilk sırayı alırken, 1980’li yıllarda ise kadınlarda meme kanserinin önüne geçmiştir. Sigara içerisindeki maddelerden bazıları, vücut hücrelerinde mutasyona neden olup tümör oluşumunu yaptığı görüşmüştür. Bunun yanı sıra akciğer kanseri için genetik yatkınlık, diyabet, yaş ırk gibi faktörler de etkilidir.

İçindekiler

Akciğer Kanserinde Genetik Yatkınlık
Akciğer Kanserinde Akıllı İlaç Kullanımı Ve Gen Faktörü İlişkisi
AC Kanserinin Moleküler Biyolojisi
Kaynaklar

Akciğer Kanserinde Genetik Yatkınlık

Ailesinde akciğer kanseri olan bir bireyin aklına gelen soru ” Akciğer kanseri genetik mi ?” olacaktır. Yapılan araştırmalarda, akciğer kanseri geçiren bir bireyin tümör hücreleri incelendiğinde, hücre yapısında kalıtımsal olarak aktarılmayı sağlayan genetik şifrelerin kanser olmayan bireye göre faklı olduğu gözlemlenmiş ve bazı genler elde edilmiştir. Bu araştırmalar, kanserli bir grup hastanın tümör dokuları ayrıntılı laboratuvarlarda incelenmiş ve kayıt altında alınmıştır.

Vücut hücrelerinde bulunan DNA ve RNA yapıları, vücut eşey hücreleri ile anne, babada bulunan kalıtımsal özelliklerin çocuklara geçişini sağlar. Göz rengi, saç tipi ve rengi, vücut yapısı, bazı kalıtımsal hastalıklar (Hemofili vb.) eşey hücreleri içerisindeki DNA ve RNA ile yeni oluşan bireyle birlikte gelmektedir. Kromozomlarla taşınan hastalıklar arasında son zamanlarda kanserlerdeki tedavi çalışmaları ve genetik incelemelerle ”APOBEC1, APOBEC2, APOBEC3A, APOBEC3B ve APOBEC3C mRNA” genleri akciğer kanserli hastalarda tespit edildi.

Akciğer kanseri genetik yatkınlık, tüm sigara içicilerin %10-20’sini gösterir. Akciğer kanseri hastasının akrabalarında hem sigara içen hem de içmeyenlerde kanser riski 2.4 kat artmıştır. Artmış ailesel risk diğer risklerden bağımsız olduğu ileri sürülmüştür.

Akciğer Kanserinde Akıllı İlaç Kullanımı Ve Gen Faktörü İlişkisi

Akciğer kanserinde tedavi seçeneği olarak; cerrahi, kemoterapi, radyoterapi mevcuttur. Ülkemizde akciğer tümör hücrelerinin genetik incelenmesi ile ulaşılan sonuçlara yönelik yeni tedavi yöntemleri geliştirilmiştir. Geliştirilen tedavi yöntemi ”Akıllı İlaç” olarak adlandırılmaktadır.

Akıllı İlaç, kemoterapi uygulamasını azaltan, kemoterapi yan etkilerini minimal düzeye getiren ve kemoterapinin de etkili olduğu tümör hücresi dışında normal hücreleri koruyan bir uygulamadır. Kemoterapi, vücuda alındıktan sonra beklenen sonuç tümör hücrelerinin yok olmasıdır fakat normal vücut hücreleri üzerindeki etkisi nedeniyle bulantı, kusma, iştahsızlık, kan değerlerinde düşüklük gözlemlenmektedir. Akıllı ilaç, içerdiği genetik etki sayesinde tümör hücresinin beslenmesini sağlayan yolları kapatarak vücut hücrelerinin zarar görmesini engellemektedir. Şu an kullanılan teknoloji ile yapılan tedavilerde sonuçlar akciğer kanserli hastaların yaşam sürelerinin uzadığını göstermektedir.

AC Kanserinin Moleküler Biyolojisi

Kanserin temelinde genetik hasar ya da mutasyon yatar. Bu öldürücü olmayan mutasyonlar, kimyasallar, radyasyon gibi çevresel etkiler olabileceği gibi bazı virüslerde buna sebep olabilmektedir. Hasara neden olan asıl genler, büyümeyi uyaran, büyümeye baskı yapan baskılayıcı ve DNA onarımını düzenleyen genlerdir.

Klinikte hasta incelemesinde 10-20 kadar farklı gen olduğu tespit edilmiştir. AC kanserinin genetik olaylar; kanser hücrelerinin mutasyon hareketleri, hücre döngüsünde bozulmalara yol açan değişiklikler, DNA onarımını engelleyen değişiklikler ve büyüme faktörleri, uyarıcılarına ilişkin değişikliklerdir.

DNA hasar oluşumunda, kimyasal kanser hücrelerinin ilk basamağıdır. Mutasyon, hücresel düzeyde nesilden nesile aktarılan kalıcı değişiklikler anlamına gelmektedir. Bu nedenle, bazı hastalıkların ailesel yatkınlık, kalıtımla geçebilen rahatsızlıklar olduğunu söylenmektedir. Ailesel öyküsünde AC kanseri olan bir kimsenin 2.4 kat daha fazla kanser riski olduğu söylenmektedir. Mutasyonlar, büyüklüğüne, nedenine, etkilendiği doku tipi ve genetik şifre anlamlılığına göre bir çok sınıfta incelenmektedir.

Sonuç olarak kanserli bireyin anamnezinde karşılaşılan ailesel faktörün, kuşaktan kuşağa aktarılan genler sayesinde olabileceği, bunun yanı sıra genlerinde taşısa bile herhangi bir uyaran olsa bile bireyin kanseri baskılayan genlerin güçlü olması ile kanserin oraya çıkması vücut tarafından engellenebilir. Kanserli hastalarda geliştirilen tedavi yöntemleri ile, uygulanan tedavilerin daha başarılı olması ve tedavi yan etkilerinin minimal düzeye indirildiği saptanmıştır.