Balgamlı Öksürük Nedenleri ve Tedavi Yolları

Mukus; burun, sinüsler, akciğerler, bağırsaklar ve iç organlarda üretilen elastik bir jeldir. Yüzde 95’i su olan mukus enfeksiyonlara bağlı hastalıklar sırasında artar ve balgam olarak vücutta atılır. Balgamın rengi ve kıvamı olası hastalıklar hakkında fikir veren tanı unsurlarından biridir.

İçindekiler

Balgamlı Öksürük Nedenleri
Balgamlı Öksürük ile İlişkili Hastalıklar
Tanı ve Tedavi Yöntemleri
- Akut durumlar;
- Kronik durumlar;
Kaynaklar

Balgamlı Öksürük Nedenleri

Geçmeyen Öksürük ve Balgam Nedenleri

Üretken öksürük olarak da adlandırılan balgamlı öksürük genellikle akciğerler ve solunum yolları üzerinde gelişen bir enfeksiyona bağlı olarak ortaya çıkar. Mukus, bağışıklık sisteminin doğal bir parçasıdır. Sağlıklı bir insanda her gün 1.5 litre mukus üretilir. Bunun yüzde 95’i su, yüzde 3’i protein ve yüzde 1’i tuzdur. Şeffaf renkli ve jelimsidir. Zararlı maddelere karşı solunum yollarının korunması ve temizlenmesi gibi işlevlere sahiptir. Miktarında artış olması sıklıkla viral ve bakteriyel enfeksiyonlara bağlı olarak gözlenir. Sıklıkla öksürükle birlikte vücuttan atılır. Sigara kullanımı, kot taşlama atölyesi gibi aşırı tozlu ortamlarda çalışma, kirli hava, hayvan tüyleri, polen ve alerjenler balgamlı öksürüğe neden olan en büyük faktörlerdir. Hastalıklar dışında kadınlarda gebelik döneminde, bebeklerde ise diş çıkarma döneminde doğal olarak görülür. Bir hastalıkla ilişkili olduğunun en belirgin göstergesi rengi ve kıvamıdır. Hastalıklara bağlı durumlarda öksürükle atılan balgam, koyu beyaz, gri, yeşil, koyu sarı, kahverengi, köpüklü pembe ya da kanlı olabilir.

Balgamlı Öksürük ile İlişkili Hastalıklar

Balgamlı öksürük birçok hastalığın belirtisi olabilir. Burada geçmeyen öksürük ve balgam ile birlikte ortaya çıkan diğer semptomlar, balgamın rengi, kıvamı ve sıklığı önemlidir. Balgamın rengine göre ilişkili olabileceği hastalıklar şöyledir;

Beyaz ve gri balgam öksürmek; Üst solunum yolu enfeksiyonu ve sinüs tıkanıklıklarının işaretidir. Uzun süre kirli havada kalmak sonucu akut olarak gelişebileceği gibi, basit enfeksiyonlar ve KOAH başlangıcında görülür.
Yeşil ve koyu sarı; Enfeksiyonların ilerlediği anlamına gelir. Nötrofil olarak bilinen beyaz kan hücreleri, enfeksiyon alanında arttığı zaman mukusu yeşile çeviren bir protein salgılarlar. Zatürre gibi ilerlemiş enfeksiyonlar ile akciğer apsesi, kistik fibroz ve sinüzit varlığında görülür.
Kahverengi; Sigara kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan balgamlı öksürüklerdir. Sigaradaki tüm reçine, katran ve diğer partiküler balgamın kahverengiye dönüşmesine neden olmaktadır. KOAH hastalarında sıklıkla görülür. Ayrıca reflü gibi asit salgılarının solunum yollarını yaktığı hastalıklarda mukusa karışan kan balgamın kahverengi olmasına neden olabilir.
Siyah; Yer altı madenlerinde çalışan ve sık olarak kömürle uğraşanlar sürekli karbonla temas ettiğinden öksürürken siyah balgam görülebilir.
Pembe köpük; Bronşit, akciğer ödemi, pulmoner emboli, kalp yetmezliği ve tüberküloz başlangıcında küçük miktarlardaki kanın mukus içine sızması ile gelişir.
Kanlı; Tüberküloz, verem, zatürre, kanser ve bronşektazi ile birlikte görülür. Travmatik bir olayın ardından akut olarak gelişen durumlarda iç kanama belirtisidir.

Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Bronşlarda Balgamlı Öksürük Gelişimi

Geçmeyen öksürük ve balgam tedavisi hastalığın akut ve kronik olmasına bağlı olarak değişmektedir. Akut durumlarda ayakta tedavi ve bol sıvı tüketimine dayanan diyetler önerilebilir. Kronik hastalıklarda ise ilaçla tedavi ve cerrahi müdahale söz konusu olabilir.

Akut durumlar;

Soğuk algınlığı ve basit enfeksiyon hastalıklarına bağlı durumlarda 10 ile 14 gün boyunca balgamlı öksürük görülebilir. Bu süreç ev içerisinde bol sıvı tüketerek ve istirahatle kolaylıkla atlatılabilir. Burun akıntısı, burun tıkanıklığı, halsizlik diğer belirtiler arasındadır. Sıcak bir duş almak, bitki çayları ve çorbalar rahatlatıcı etki gösterir.

Kronik durumlar;

3 haftadan uzun süren balgamlı öksürük kronik olarak adlandırılır. Doktor fiziki muayene sonrasında balgam kültürü, solunum fonksiyon testi, akciğer filmi, bilgisayarlı tomografi (BT) gibi testlerden birini yada birkaçını isteyebilir. Tedavi, balgamlı öksürüğe neden olan hastalığın iyileştirilmesine yöneliktir. Bu sırada balgamı gevşetmek ve geçmeyen öksürüğü rahatlamak için mukolitik, antitüsif ve ekspektoran tarzı ilaçlar reçete edilebilir. Astım ve bronşit gibi hastalıklarda burun inhaleleri, 1 yaşından küçük çocuklarda tuz içeren burun damlaları kullanılabilir. Tedavi sürecinde kimyasal temizlik ürünlerinden uzak durmak, alkol ve sigara kullanımı varsa bırakmak, ilaçları düzenli almak, temiz havada yürüyüşler yapmak sürecin daha kolay atlatılmasına yardımcı olmaktadır. İlerlemiş durumlarda hastane gözetimi gerekebilir. Pulmoner emboli, akciğer kanseri ve ödem varlığında cerrahi müdahale gerektiren durumlar ortaya çıkabilir.