Astım Tedavisinde Kullanılan Tedaviler Nasıl Yapılmaktadır?
Astım hastalığı olan kişilere uzman hekimler genel sağlık durumuna bakarak tedavi planı hazırlar. Hastaların bu tedavi planı dışına çıkmadan hareket etmesi gerekir.
İçindekiler
Astım Tedavisi
Astım hastalığı nasıl tedavi edilir kapsamında hastanın normal ve aktif bir yaşam sürdürebilmesi için belirtileri kontrol etmek çok önemlidir. Hem yetişkinler hem de çocuklar için astım genelde bir inhaler (nefes alırken akciğerlerinize ilaç aktaran bir cihaz) ile alınan ilaçlarla kontrol edilebilir. Astım nedir nasıl tedavi edilir, kullanılacak ana tedaviler
- Mümkün olduğunca astımdan kaçınmak
- Kısa etkili rahat bırakma inhalörleri, astım semptomlarını kısa sürelik rahatlatmak için solunum gerektiğinde kullanan inhalerler
- Önleyici inhalerler, solunum tüplerinde bulunan iltihaplanmayı azaltmak ve oluşan astım belirtilerini durdurmak adına her gün düzenli şekilde kullanılan inhalerler
- Kombine önleyici ve uzun etkili rahat kesici inhalerler, astım semptomlarının oluşumunu durdurmaya ve solunum borularında daha uzun süre rahatlatma sağlayacak olan inhalerler her gün düzenli şekilde kullanılır.
Uzman doktor astım hastalığı bulunan kişi için kişisel bir astım tedavisi planı hazırlar. Bu plan ilaçları, ilaçların hakkındaki bilgileri, hastanın sağlık durumunu, nasıl izleneceğini, ilaçların nasıl kullanılacağını ve astım atağı mevcutsa ne yapılması gerektiği hakkında bilgi içermektedir. Bu bilgiler ışığında hareket edildiği sürece sağlıklı ve huzurlu bir yaşam sürmek mümkün hale gelir.
Çeşitli Tedaviler
Güvenilir inhalatörler
Hasta kişilerin normal ve akut astım tedavisi kapsamında semptomlarını hızlı bir şekilde ortadan kaldırmak için gerektiğinde genelde mavi olan güvenilir inhalerler reçete edilir. Normalde kısa etkili beta2-agonist adı verilen, solunum yollarını genişleten ve solunumu kolaylaştıran bir ilaçtır.15 dakikadan daha fazla çalışmazlar. Astım hastası olan herkesin rahatlatıcı bir inhalatör olması gerekir ve bu spreyi çok fazla kullanmak gerekmez. Normal bir önleyici solunum cihazı kullanılıyorsa buna ihtiyaç bile olmayabilir.
İnhalatörü kullandıktan sonra bazı hastalar aşağıdaki sorunları yaşayabilir;
- Hafif el sıkışması (titreme)
- Baş ağrısı
- Kas krampları
- Hızlı, çarpıcı veya çırpınan kalp atışı (çarpıntı)
Bu yan etkiler tehlikeli değildir ve birkaç dakika içinde geçer.
Önleyici inhalatörler
Astım hastalığı tedavisi kapsamında genellikle kahverengi veya turuncu olan önleyici inhalatörlerdir. Astım semptomlarının ortaya çıkmasını durdurmak adına günde iki kez veya ara sıra kullanılır. Bu ilaçlar inflamasyonu (şişme) ve hava yollarının duyarlılığını azaltarak çalışan steroid ilaçları içerir. Astım semptomları haftada iki kereden daha fazla ise preventer inhaler reçete edilir. Belirtiler yoksa bile onların düzenli olarak kullanılması çok önemlidir, çünkü solunum tüplerinde bulunan iltihaplanmayı kontrol altında tutarlar. Bunları kullanmayı bırakan hastalarda sağlık durumunda kötüleşme meydana gelir. Önleyici inhaler kullanırken sık şekilde semptomlar devam ederse uzman doktora başvurmak gerekir. İnhalatörler normal dozlarda kullanıldığında çok güvenlidir ama yüksek dozlarda, özellikle de uzun süreli kullanım yapıldığında yan etkilere neden olabilirler. Yan etkileri içinde;
- Ağız veya boğazda mantar enfeksiyonu
- Ses kısık
- Bir boğaz ağrısı
-
Diğer Astım Tedavisi Çeşitleri
Semptomları rahatlatıcı ve önleyici solunum cihazları ile doğru şekilde kontrol sağlanmıyorsa aşağıda bulunan tedavilerden birine veya daha fazlasına hastanın ihtiyacı olabilir.
Uzun etkili rahatlatıcı inhalatörler
Uzun etkili rahatlatıcı inhalatörler normal inatçı enhalasyon cihazları ile aynı şekilde çalışma etkileri 12 saate kadar uzar. Bundan dolayı daha az kullanılırlar. Çoğunlukla uzun etkili iltihaplar için verilen bir ilaç ile kullanılmaktadırlar. Uzun etkili rahatlatıcı inhalatörler her daim önleyici inhalerlere göre sıklıkla tek bir kombine şeklinde kullanılır. Kombinasyon inhalatörleri genelde mor, kestane veya kırmızıdır. Uzun etkili rahatlatıcılar geçici baş dönmesi ya da kramp gibi kısa süreli yan etkilere neden olabilir.
Tabletler
Önleyici inhaler ve uzun süre etkili bir rahatlatıcı solunum cihazı kullanılmasına rağmen hastanın belirtileri halen devam ediyorsa doktor belirtileri kontrol altına alacak tablet reçete edebilir.
Astım için kullanılan ana tabletler şunlardır:
- Lökotrien reseptör antagonistleri, hava yollarındaki iltihaplanmayı durdurmak adına günde bir kez alınır
- Teofilinler, hava yollarını genişletmek adına günde iki kez alınır.
- Steroid tabletler
Lökotrien reseptör antagonistleri ve Teofilinler
Lökotrien reseptör agonistleri karın ağrılarına ve baş ağrılarına sebep olabilir. Teofilin tabletlerinin yan etkileri arasında bulantı, kusma, titreme ve çarpıntı bulunur. Farklı kişilerde iyi çalışabilmesi adına farklı teofilin dozlarına ihtiyaç duyulabilir. Doktor kanıdaki ilacın düzeyini ölçmek için periyodik olarak çok yüksek veya çok düşük olmadığını kontrol eder. Eğer çok düşük düzeydeyse ilaç çalışmayabilir ve eğer çok yüksek düzeydeyse yan etkiler daha çok meydana gelir.
Steroid tabletler
Hastanın yapılan tedavilere rağmen astımı kontrol altına alınamıyorsa uzman doktor düzenli steroid tabletleri reçete edebilir.
Steroidler hava yollarında bulunan iltihaplanmayı azaltan güçlü ilaçlardır. İki şekilde kullanılırlar;
- Şiddetli meydana gelen astım ataklarının geçirilmesi için acil, kısa süreli bir tedavi olarak
- Diğer ilaçlar semptomları yeterli düzeyde kontrol etmezse uzun vadeli bir tedavi olarak
Steroid tabletlerin uzun zamanlı veya sık kullanımı aşağıda bulunan yan etkilere sebep olabilir;
- Osteoporoz (kırılgan kemik)
- Yüksek tansiyon
- Diyabet
- İştah artışı
- Katarakt ve glokom
- Cildin incelmesi
- Kolay morarma
- Kas güçsüzlüğü, özellikle uyluk ve omuz bölgesinde
- Ruh hali değişiklikleri
Çok yaygın bir şekilde meydana gelen iştah artışı hariç istenmeyen yan etkilerin çoğu nadir şekilde olur
Omalizumab (Xolair)
Omalizumab bazı durumlarda alerjiler tarafından tetiklenen sık ağır astım ataklarını önlemeye yardımcı olur. İlacın yan etkileri rahatsız edici boyutta meydana gelirse uzman hekime görüşmek gerekir.
Mepolizumab (Nucala)
Mepolizumab bazı kişilerde ağır astımı kontrol altına almaya yardımcı olan ilaçtır. İlacın yan etkileri ağır şekilde meydana gelirse mutlaka uzman hekime başvurulması gerekmektedir.